Anjel Lertxundi eta antilingua

Gaur irakurri dugu artikuluá on Anjel Lertxundi titúlatzen Anti-lingua eta beste ele-mele batzuk (Berria, 2018-7-1), non idazle oriotarra mintzo dá, besteak beste, burúz hura zein Italo Calvino-k (1965) deitu zuén anti-lingua. Ikus adibidez Lertxundiren bigarren paragrafoa:

Hainbat adituk dio natura izorratzen ari garen moduan ari garela hondatzen hizkuntzak, naturaren kontrako gure jarrera suizidaren antzekoa dela nork bere hizkerarekin praktikatzen duen arreta falta. Natura bizitza salbatuko badugu, bizitzaren hizkuntzak eta hizkerak salbatu behar, eta hori egiten da hizkuntzaren dohainak defendatuz utzikeriaren atzaparretatik, burokraziaren gabineteetan pilatzen den hautsetatik, politikak eta kazetaritzak elkar elikatzen duten apastatik. Antilingua deitu zion Italo Calvinok hizkuntzaren izurrite horri. [Lertxundi, 2018]

Hor autoreak kritikatzen du nork bere hizkerarekin praktikatzen duen arreta falta, eta utzikeria, zein, antza, bereziki gertatuko litzaké an testuinguru burokratiko, politiko edo periodistikoak, eta zeinen emaitza izanen litzake antilinguá on Italo Calvino (1965).

Azaltzen saituko garenez (abibidez hurrengo bi sarreretan), gure ikuspegitik Calvinoren antilinguak izanen lituzké erro sakonagoak ze utzikeria hutsa, baina orain gogoratu nahi genuke gure sarrera titulatzen ⇶ Piperrik ulertu ez, baina, hala  ere, testu ona? (2005), non aipatzen genuen nóla mintzo zen Joxerra Gartzia burúz Lertxundiren diskurtso publiko bat, Donostiako Kursaalean irakurria, zein, antza, ez zen ulertzen:

Gartziaren esanetan, Lertxundiren testua «oso maila onekoa» zen idatzirako, baina esateko «oso desegokia».

Calvinoren kontzeptua aparte utzita, ez al genuke esan behar ze halako diskurso bat, esateko «oso desegokia» (esan nahi baita inulergarria), dela adibide ezin hobea ti zerbait zein zinez eta propioki deitu beharko genuké "antilingua"? Ez al da inulergarritasuna justukí gradu maximo on antikomunikazioa?

Idatzian ere, esango genuke ze Lerxundiren (ia) edozein idatzitan aurkituko ditugu adibide ondo antikomunikatiboak, baina, adibide baterako, ikus nonbaiten irakurritako adibide hau, zein den hasiera ti "Tobacco days" (Lertxundi, 1987):

Bizkarrezurreko ziztadak sortarazi zion izerdi hotzarekin batera aspalditik erregutua zuen onarpenaren poza korapilatu zitzaion Tomaxi telefonoa hartu eta Extebanen ahots zakarra entzun zuenean bestekaldean. [Lertxundi, 1987]

Diogunez, aurrerago gehiago mintzatuko gara burúz Calvino-ren antilingua, baina bistan da ze Anjel Lertxundik ez duela jo behar ki burokratak, kazetariak edo politikoak afin erákutsi adibide ezin hobeak ti hizkuntza antikomunikatiboa, zein, zerbait baldin bada, justuki dá antilingua genuinoa, antihizkuntza hutsa. [309] [>>>]