Evoluzio sintaktikoak dú bilatzen optimizazio (edo maximizazio) komunikatiboa

Atzo mintzo ginen buruz planteamendu zientifikoa e Piantadosi, Tily eta Gibson, zeinen hipotesi nagusia baitzén ze hizkuntzak, esan nahi baita kode linguistikoak, evoluzionatzen dira bilátuz optimalitate komunikatiboa: 

Our approach follows directly from the hypothesis that language approximates an optimal code for human communication, ... [Piantadosi, Tily & Gibson, 2012]

Holako planteamendu optimizatzailea egiten genuen guk ere an gure sarrera titulatzén "Sintaxia da ekonomia purua", zein gogoratu nahiko genuke hemen ere:

Munduko hizkuntzen sintaxiak dira momentuko emaitza puntualak zein diren sortzen ti maximizazio komunikatibo-ekonomiko konkretuak zein doaz garatzen diakronikoki an hizkuntzak segun zenbait irizpide orokor (zeinen relevantzia doa aldatzen), eta azpi zenbait restrikzio estruktural (zeinen indarrak ere aldakorrak baitira). Honako hauek izanen lirateke maximizazio horren irizpide eta restrikzio nagusiak:

Irizpide nagusiak:

1. IRIZPIDEA: Irizpide adierazkor-bapatekoa: aurrena joanen da hori zein nahi baita bereziki nabarmendu edo enfatizatu; alegia, informazio rematikoena, eta gero emanen da informazio gutxiago rematikoa edo guztiz kontestuala. Irizpide hau bereziki aplikagarria izan daiteke an egoera sinple-kontestualak, non parte rematikoa oso laburra den, eta parte ez-rematikoa oso kontestuala: tipikoki aurrena (edo soilik) emanen da zuzenean objetua, zein izaten den informazio rematikoena; gero akaso aditz jada kontestual bat, edo azkenik sujetua, zein egoera horietan izan daiteke kontestualki ondo ezaguna. Irizpide honek favoretzen du OVS ordena

2. IRIZPIDEA: Irizpide informatiboa: aurrena joanen da gaia zeini buruz arituko garen (burua), eta gero emanen da informazio xehea buruz gaia (osagarria). Irizpide honek minimizatzen du atzerakarga, eta ahalbidetzen du karga informatibo handiak edo/eta konplexuak erosotasunez ematea an estruktura koherente, ireki, jarraitu, efiziente eta eraginkor bat. Irizpide honek favoretzen du SVO ordena.

3. IRIZPIDEA: Irizpide digestiboa: osagarri luzeak hobe baldin ez badoaz arten osagarri laburrak; hau da, osagarri luzeak hobe baldin badoaz esaldi-amaieran edo esaldi-hasieran. Adibidez, ez da digestiboa osagarri-sorta luze bat arten sujetu labur bat eta aditz are laburrago bat. Irizpide honek nahiago du SVO edo OVS gain SOV.

Restrikzio nagusiak:

1. RESTRIKZIOA: Hizkuntzen maximizazio linguistiko-ekonomikoa dá garatzen azpi baldintza eta posibilitate estruktural konkretuak an garai ezberdinak. Hizkuntzen hasieran ez dago ezer: zerotik abiatzen da, eta nonbaitetik hasi behar da: hor, hizkuntzetan, aurrena sortzen dira baliabide konkretuagoak, nola izenak, eta gero sortzen doaz elementu abstraktuagoak, nola aditzak, halatan ze, OV ordena, non aurrena doa izena eta gero aditza, da konkretuagoa ezez VO non aditz abstraktuagoa aurreratu da ki objetua. Diogunez, restrikzio hau nagusitzen da an sorrera on hizkuntzak, non hiztunak derrigor hasi behar dira kin baliabide konkretu sortzeko-errazagoak, lehenago ze, akaso, joan garatzen estruktura eta baliabide abstratu eta potenteagoak nola ordena VO edota preposizioak, zein diren sortzeko-zailagoak (justuki zatio izan abstraktuagoak). Irizpide honek favoretzen du hasierako OV ordena postpositiboa. Gero, hortik mugitzeko, posibilitate estrukturalak ez dira beti erosoak.

2. RESTRIKZIOA: Hizkuntzen maximizazio linguistiko-ekonomikoa dá garatzen azpi behar komunikatibo konkretuak an jendarte eta garai konkretuak. Adibidez, ez da berdin izanen maximizazioaren emaitza an testuinguru sozial bat non betebehar komunikatiboak dira oso-oso sinple, kontestualak (hor errazago mantenduko da irizpide konkretuzalea eta kontestuala, hein handi batean), edo maximizazio horren emaitza noiz betebehar komunikatiboak bihurtu diren askoz konplexuagoak (hemen nagusituko da irizpide informatiboa (eta digestiboa) gain besteak, nahiz-eta bestelako restrikzioek izanen dute euren eragina). Segun restrikzio hau, hizkuntzen aurreneko estadioetan gailenduko da SOV edo akaso, hasiera batean, OVS, eta gero, noiz nagusitu baldintza komunikatibo konplexuak, SVO.

3. RESTRIKZIOA: Hizkuntzen maximizazio liguistiko-ekonomikoa dá garatzen azpi giro sozial konkretu bat, zein izan ahal da irekiagoa edo itxiagoa respektu berrikuntza linguistikoa. Honen arabera, hizkuntzak ziren garatuko askoz errazago an garai zaharrak, non adibidez ez ziren existitzen akademia arautzaileak, ezenezta an garai modernoak, non kontrol linguistioa den izaten aski handia.

4. RESTRIKZIOA: Hizkuntzen maximizazio linguistiko-ekonomikoa dá garatzen an kontestu interlinguistiko konkretu bat, non ahal da existitzen hizkuntz kontaktu oso estua eta eraginkorra.

Evoluzio sintaktikoa dú bilatzen optimizazio (edo maximizazio) komunikatiboa. [⇶]