asteartea, abendua 09, 2025

Zuloaga/Ariztimuño (2023), hirugarren arazoa: "..., la cronología llama la atención, aunque las formas más antiguas atestiguadas ya lo muestran..." (guri, ordea, atentzioa deituko liguke baldin higadura fonetiko hori ez balitz gertatu an adizki jada sintetiko bat)

Segituko dugú aletzen zéin diren arazo anitz horiek (plagada de problemas) zein Zuloaga/Ariztimuño-k ikusten dutén an interpretazioa on "eŕaukon" nola euskara zaharreko "eraukon" regular bat:

..., dicha interpretación [referitzen dira ki interpretazioa on "eŕaukon"] está plagada de problemas que abarcan aspectos gráficos, fonéticos, morfológicos y sintácticos [Zuloaga/Ariztimuño, 2023:575]
Jada komentatu ditugú lehen bi objezioak:

eta hor doá hirugarrena, zein dén fonetikoa:

3.7.3. En el plano fonético, deberíamos aceptar que para el s. 1 a. C. la oclusiva dental sonora /Ꮄ/ se había perdido en posición intervocálica. Desde el punto de vista fonético el fenómeno es muy común; sin embargo, la cronología llama la atención, aunque las formas más antiguas atestiguadas ya lo muestran en formas de *edun (cf. el dugu < *da(d)ugu de las glosas y los testimonios arcaicos del DGV, s. v. edun) y (algunos) ejemplos con <d> intervocálica del corpus histórico pueden ser interpretados como casos de reposición etimológica. [Zuloaga/Ariztimuño, 2023:575]

Zuloaga/Ariztimuño-ri atentzioa deitzen die garai zaharretan gertatzea fenomeno fonetiko oso komun bat, zein gainera testigatu ahal den an hizkuntzaren forma historiko zaharrenak. Baina ez dute zehazten zergátik deitzen dien atentzioa, esan nahi baita ze autore horiek ez dute aportatzen batere kontrako argumenturik, baizik gehiago, aldekorik:

  • ... el fenómeno es muy común...
  • ... las formas más antiguas atestiguadas ya lo muestran...
  • ... (algunos) ejemplos con <d> intervocálica del corpus histórico pueden ser interpretados como casos de reposición etimológica...

Gure ikuspuntutik esanen dugu ze Irulegiko "eŕaukon" horretan, ikusten da aditz bat zein jada agertzen den an forma sintetikoa (partikula zaharrak, printzipioz bananduak, jada juntatu diren an adizki sintetiko bat), eta hain justu sintetizazio hori gertatzen denetik, elkarren ondoko morfemak hasiko dira bereziki interaktuatzen fonetikoki, aisa bide emánez ki fenomeno fonetiko oso komunak nola dén galera on "d" intervokalikoa (batez ere baldin azenturen bat kokatzen badugu an bigarren silaba "--").

Beraz, gure ustez, behin adizki sintetikoak agertuta (sintetizazioa gertatuta), azaldu beharko litzakena izango litzake zergátik ez den gertatu halako evoluzio fonetikoa, gehiago ze zergátik gertatu den (eta areago ere, justifikatu beharko litzake ea "d" hori zinez existitu ote zen an garai zaharrak, edo soilik "u" erroa, zeini gero batzuetan gehituko jakón "d" bat zatio arrazoi ezberdinak). Esan nahi baita ze guri atentzioa deituko liguke baldin higadura fonetiko hori ez balitz gertatu. [2932]

1 Comments:

Blogger Josu Lavin said...

*eradukon > eraukon
*eragokon > eraukon

NOR NORI edo NOR NORI NORK (ergativoa egonez guero)

RA = predativoa (= KI)

KIO > KO

asteartea, abendua 09, 2025 8:20:00 PM  

Argitaratu iruzkina

<< Home