Esan nahi baita: 'Hizkuntzak evoluzionatu du' litzaké zailagoa ze 'Hizkuntza evoluzionatu da'

Mintzatuz gain artikuluá titulatzén "Ergatiboa duten esaldi iragangaitzak, prozesatzeko zailagoak" (Elhuyar zientzia, 2019), bertan Ana Galarragak hasieratik laburbiltzen digu artikuluko ideia nagusia kin hitz hauek:

Ergatiboa duten esaldi iragangaitzen prozesamendua garunean zailagoa da euskaraz, ergatiborik ez dutenena baino. [Ana Galarraga, Elhuyar zientzia, 2019/11/11]

Adibidez, genioen hemen:

"evoluzionatu" dá aditz horietako bat zein, akaso sorpresiboki, ez den agertzen an Orotariko Euskal Hiztegia. Azken hamarkadetan, ordea, aski erabili da. Eta erabiltzen. Eta erabiltzen da bi modutara: kin "du" ("Hizkuntzak evoluzionatu du") eta kin "da" ("Hizkuntza evoluzionatu da"). Eta nahiz "evoluzionatu" aditza dén, printzipioz, semantikoki intransitiboa, baturako nagusitu dá "du" ergatiboduna (Euskaltzaindiak hala ebatzia), nahiz "da" erabilerak, oraindik ere, ez diren gutxi. Eta galdera da: zergátik ez biak?

Hortaz, 

"Hizkuntzak evoluzionatu du" 

litzaké halako esaldi iragangaitz edo intransitibo horietako bat non agertuko litzaiguke ergatiboa ("Hizkuntzak..."), halan-ze izanen litzaké prozesatzeko zailagoa ze bere versione ez-ergatiboa: 

"Hizkuntza evoluzionatu da"

[⇶]