larunbata, urria 23, 2021

Tepehua (Huehuetla) mintzairak ere probableki garatu dú SVO ordena nagusi alternatiboa (kin lehenagoko VSO)

Itzul gaitezen ki zerrendá on 13 mintzaira non díren existitzen bi ordena nagusi: VSO eta SVO (13ko zerrenda ganik Dryer eta Haspelmath an euren atlasa online). Zerrenda horretatik revisatu ditugu jada 6 sintaxi (3 austronesiko, 2 semitiko eta 1 berber) zeinen protosintaxietan ez zen agertzen SVO, halan-ze ulertu beharko dugu ze mintzaira horiek garatu duté bigarren ordena sintaktiko bat (SVO) zein dúen markatzen norabide bat, norabide asimetriko bat aldén ordena diskursiboki progresiboagoa.

Gaur bota nahiko genuke begiratu bat ki beste 13 hizkuntz horietako bat (zazpigarrena): Tepehua (Huehuetla), zein, nola ikusi ahal den an "The World Atlas of Language Structures Online" (Dryer, Matthew S. & Haspelmath, Martin 2013), dén mintzaira bat ti familia totonakoa:

Ikusten dugu, bestalde, ze familia Totonako-Tepehua dú orohar erakusten lehentasuna aldén ordena adizlehena, nahiz ordena hori izán, ohi denez, pragmatikoki flexiblea:

Eta gauza da ze flexibilitate pragmatiko horiate zabal-ireki bat ki garátu SVO alternatiboa (kin lehenagoko VSO, zein dén kasu honetako ordena adizlehena), hola sórtuz egungo sintaxi mixtoa non ezin den erabaki ordena nagusi bat artén VSO eta SVO.

Bestalde ikusten dugu ze ordena orokorra artén S eta V (non sartzen diren esaldi intransitiboak ere) dú jarraitzen izáten VS (eta ez SV):

Horrek areago sostengatzen du gure ideia ezen mintzaira Tepehua-Huehuetla dú garatu bere SVO ordena abíatuz ti VSO ordena nagusi bakar bat, eta jarráiki norabide orokorra aldén ordena diskursiboki burulehenagoak. [1422] [>>>]

Etiketak: , ,