an: inesiboa (non)

etxean = an etxea
etxeetan = an etxeak

Badirudi ze jatorriá on "etxean" izan liteké "etxe + han" (ikus Julen Manterola, 2006), nondik ahal den derivatu "an" preposizio analitiko-burulehena (ez doa kin "h" arrén desberdindu preposizioa eta  adverbioa).

Bestalde, Bizkaian entzuten dirá ondorengo erabilerak:

Bizkaian ETXE HONETAN, ETXE HORRETAN eta ETXE HARTAN esan beharrean HEMEN/HAMEN ETXEAN, HOR ETXEAN eta HAN ETXEAN esan ohi baita. [Johannes Leizarraga, 2005 (izengoitia)]

"han" preposizional hori doa kin ...

1. azentu prosodikoa an "hán" (hán etxéan); eta doa kin ...
   
2. "-n" atzizki inesibo redundantea an izena ("etxean").

Halakoa izaten da batzuetan lehenengo fasea an sorrera on elementu prepositiboak, non adverbioa aurretik-lotzen den ki izena ("hán etxéan"). Zorioneko bigarren eta azken fase batean (zein ez den inondik inora erraza) elementu prepositiboa bihurtuko litzaké atonoa ("an etxéan"), eta "-n" redundante  hori desagertuko litzake, horrelaxe burutuz prozesua on sorrera on preposizioa "an":

an etxea
an etxea non bizi izan nintzen

Hona hemen beste adibide batzuk non "an" preposizioa konbinatzen den kin beste elementu prepositibo batzuk:

• Gaur zentratuko gara an tresna matematikoak zein behar ditugún ki demostratu Limitearen Teorema Zentrala.
• Gauza horiek guztiak oinarritzen dirá an sofismak zeinen izaera faltsua soilik ikusi ahal den azpi analisi lasaia eta zaindua.
  

[158] [>>>]