Ez genuke eginen baizik segitu bidea zein zabaldu zuten zenbait idazle zaharrek

Azken sarreran aldezten genuén hóri aukera sintaktikoa ki ez gehitu "-(e)n" edo "bait-" an aditz laguntzaile edo sintetiko subordinatuak. Horretarako arrazoi nagusia zén arintasuna; izan ere, alde batetik usantza horrek askotan kenduko dio silaba bat ki aditz subordinatua (zein ez den batere gauza txarra), eta bestetik hiztunari kenduko dio hóri tensio diskursiboa on gehitu marka redundante bat gain aditz subordinatua, zein egon liteken perpausaren finalean. Bázen, gainera, bigarren arrazoi bat: argitasuna; zeren "-(e)n" hori dá halaber marka erlatiboa, eta diodanez batzuetan, sor daitezke interferentziak.

Azken sarrera horretan, komentario batean, Erramun Gerrikagoitia-k zioén:

...ondo legoque ikustea exempluren batzuc, eguin ahal izaiteco comparationeac hobequi arten bi auquerac.

Adibide modura, har dezagun ondoko pasartea zein ahal den irakurri an azkenaurreko sarrera:

Dudarik gabe, halako aukerak, non nexu burulehenek aurkezten dituzté perpaus subordinatuak eta aditz sinplifikatuek euren osagarriak, izanen lirake aurrerapausu itzela respektu aukera buruazken aski zurrunak, zeinekin sortzen dira diskurso sintaktikoki ondo baldintzatuak. Dudarik gabe, horixe da bide ona, garabidea.

Hor ditugu bi perpaus subordinatu zeinen aditzak ez daramate subordinazio-markarik. Lehenengoa dá hau:

... halako aukerak, non nexu burulehenek aurkezten dituzté perpaus subordinatuak eta aditz sinplifikatuek euren osagarriak,...

Hor, baldin járri:

...halako aukerak, non nexu burulehenek aurkezten baitituzté perpaus subordinatuak eta aditz sinplifikatuek euren osagarriak,...

gehitu egin dugu silaba bat, "bait-" redundantea, zein, aukeran, akaso ez genuen gehituko, hola sinplifikatuz eta arinduz estruktura subordinatu hori. Bestalde, baldin járri:

...halako aukerak, non nexu burulehenek aurkezten dituzten perpaus subordinatuak eta aditz sinplifikatuek euren osagarriak,...

zilegizko duda diskursiboa izan genezake ea gorritutako zati hori ba ote den berezko perpaus erlatiboa (independentea respektu "non"). Jakina, duda hori diskursoan aurrerago askatuko litzake baina soilik behin sorturik interferentzia guztiz evitable bat (ez gehituz "-(e)n" anbiguoa).

Gauza da ze aditzaren "-(e)n" subordinatibo horrek ez du sortzen interferentziarik noiz aditza izán finala, baina justuki aditzaren ostean haren osagarria doalarik (nola goiko adibidean), interferentzia gertatuko da, areago justifikatuz aukerako sinplifikazioa on subordinazio-marka hori, berez redundantea.

Hala eginez, ez genuke eginen baizik segitu bidea eze zabaldu zuten zenbait idazle zaharrek. [400]  [>>>]