osteguna, apirila 24, 2025

Aita batek zituen bi seme. Gazteenak eskatu zion etxetik zegokana. jarri zan etxe batean morroi. Non ipini zuan txerri zai. Ar nazazu zure langileen artean bederik. [Agirre Asteasukoa]

Ikusten genuén an [2699] nóla Osa-k ezberditzen zituén perpaus mota hauek:

a) Aurkezpen-perpausak.

b) Kontaketa barnekoak.

Euskaltzaindia-k (2021), aipatuz Mitxelena, eskaintzen dizkigú ondoko perpaus hauek:

Aita batek bi seme zituen. Gazteena aitari senipartearen eske jarri zitzaion. Morrontzan jarri zan. Nagusiak txerri-zai ipini zuen. Zure morroitzat artu nazazu... [Lardizabal]

eta:

Aita batek zituen bi seme. Gazteenak eskatu zion etxetik zegokana. jarri zan etxe batean morroi. Non ipini zuan txerri zai. Ar nazazu zure langileen artean bederik. [Agirre Asteasukoa]

non agertzen dirén aurkezpen-perpausak eta kontaketa barnekoak an euskararen bi hitz-ordena neutroak:

Lardizabalen ereduaren adibide dira perpaus hauek: Aita batek bi seme zituen. Gazteena aitari senipartearen eske jarri zitzaion. Morrontzan jarri zan. Nagusiak txerri-zai ipini zuen. Zure morroitzat artu nazazu... Agirre Asteasukoaren itzulpenean, ostera, ez da harritzekoa aditz-objektu (edo aditz-predikatu osagarri) hurrenkera aurkitzea: Aita batek zituen bi seme. Gazteenak eskatu zion etxetik zegokana. jarri zan etxe batean morroi. Non ipini zuan txerri zai. Ar nazazu zure langileen artean bederik. [Euskararen Gramatika, Euskaltzaindia, 2021:1865]

Bi hitz-ordena horiek dirá, obvioki, SOV edo SVO neutroak. [2703]