Etxeak hasi ohi dira eraikitzen ti basamendua, gero zutabeak, eta azkenik teilatua. Hori litzaké koherentzia an ordena konstruktiboa. Zentzu horretan, inkoherentea litzake hastea eraikitzen etxe bat ti teilatua. Hobe hastea ti basamendua.
Baina, nahiz eraiki aurrena basamendua, gero zutabeak, eta azkenik teilatua, etxea (esaldia) eroriko da baldin zutabeak ez badira aski sendoak afin sostengatu pisuá on eraikuntza (hots, karga informatiboa on esaldia), zein izan ahal da aski handia. Esan nahi baita ze, nahiz estruktura, printzipioz koherentea izan an bere ordena konstruktiboa; hori ez dala aski, behar dirala zutabe egokiak respektu pisua zein sostengatu behar duten.
Eta, horixe arazoa gertatzen da an hurrengo esaldia, zein Erramunek proposatu an bere bloga:
La «polémica» creada en torno al proceso de desarme de ETA, con la buena noticia de que este avanza -con problemas evidentes y lentamente, pero avalado por la Comisión Internacional de Verificación (CIV)-, y la sorprendente reacción del Gobierno de Iñigo Urkullu, haciendo pública una propuesta no comunicada ni contrastada con las partes implicadas -utilizada como una maniobra neutralizadora de esos avances y sin visos de viabilidad-, ha vuelto a mostrar bastantes de las miserias a las que se enfrenta la sociedad vasca en esta fase política.Esaldia informazioz gainezka datorkigu, informazio-piloa dakar, eta informazio hori eman nahi da an estruktura ondo zehatza eta exigentea, non marko thematikoa (La «polémica» creada en torno al proceso de desarme de ETA) izugarri puzten da afin gogoratu ki irakurlea zértan dan hóri polemika ze aipatzen dén an hasierá on esaldia. Emaitza ez da zorionekoa, bistan da. Eta horren arrazoia ez da esaldiaren estruktura globala, zein hasi den ti basamendua eta bukatu an teilatua, pasatuz ti zutabeak. Arazoa da ze zutabe horiek ez dira aski sendoak ki sostegatu horrenbesteko informaziorik an modu hain exigentea, eta izanik horrenbeste tarteki eta parentesi ondo luzeak.
Ados nago kin Gilen noiz, komentatuz goiko esaldia an bloga e Erramun, dioen ze:
... ailegatzen garenerako aditz nagusira galdu samartuak gara. Niri behintzat hala gertatu zait, eta behin baino gehiagotan irakurri behar izan dut, ulertu beharrez.Kontua da ze erabili nahi da estruktura informatibo bat oso-oso exigentea, zein den berez problematikoa (ez da berdin eraikitzea etxola bat edo 100 pisuko etxeorratza kin estruktura atxikiak).
Eraikuntza hori egiteko, behar dirá, apárte estruktura global egokia, baita ere material eta zutabe sendoak eta ondo refortzatuak afin irakurleak edo entzuleak arian ondo uler dezan zéin den elementu (adreilu) informatibo bakoitzaren nondik norakoa, eta horrela, ez dezan galdu haria (zein, goiko materialeekin, galdu egiten baita).
Ikus adibidez saio hau, non sendotu dugú esaldiaren estruktura, nahiz izan estruktura bera:
La «polémica» creada en torno al proceso de desarme de ETA, (polémica que comenzó) con la buena noticia de que (el proceso) avanza –lentamente y con problemas evidentes, pero avalado por la Comisión Internacional de Verificación (CIV)-, y (que continuó con) la sorprendente reacción del Gobierno de Iñigo Urkullu, (que hizo) pública una propuesta no comunicada ni contrastada con las partes implicadas (en el proceso) – (propuesta) sin visos de viabilidad (que fue) utilizada como maniobra neutralizadora de (los) avances (en dicho proceso)-, (es una polémica que) ha vuelto a mostrar bastantes de las miserias a las que se enfrenta la sociedad vasca en esta fase política.Ez da berdin estruktura izatea inkoherentea zatio hási eraikitzen etxea ti teilatua, edo estruktura izatea koherentea an eraikuntza baina ahula afin sostengatu estruktura eta pisu informatibo ikaragarria. [217] [⇶]
Beitu zer erlativo ederra eta, bere laburrean, konplexua:
ErantzunEzabatuArbola zer haizeri baitzegoen txertatzean, gero ere haize berari egon behar da.
Duvoisinena da.
Bai, dira bi perpaus korrelativo afin sortu eraikuntza erlativo (murriztaile) bat.
ErantzunEzabatuHalako eraikuntza korrelativoak izaten dira lehenengo urratsa an garapena e nexu erlativo berezituak, nola "zein", "non" edota, goiko kasuan, "zer".
Da mekanismo linguistiko orokor bat. Hurrengo mezuan mintzatuko naiz luzeago buruz mekanismo interesgarri hori.