Atzera goaz?

Ikus dezagun kasu bat referentea ki testugintza periodistikoa, non badirudi ze atzerantza mugitu garen. Erramun Gerrikagoitiak bere blogean  planteatzen ditu hurrengo bi aukerak (lehena da titular real bat, eta bigarrena bere proposamena afin komunikatiboki hobetu titular hori):

Hemen bi auqueraoc:

• Manu Azkaratek Polizia frantsesak emandako "tratu txarra" salatu du (titul.)
  

eta orai horren variante alternativoa

• Manu Azkaratek salatu du Polizia frantsesak emandako "tratu txarra" (prop.)

Erramunek dio ze bigarren auquerea da hobea tzat iracurlea, bitartean-ze lehenengoa, izanic ere ulertzeco moducoa, da claroqui gutiago ona ezi 2.a.

Bai, erabat ados kin Erramun: subjektuen segidak ez dira izaten komunikatiboki lagungarriak, baizik tipikoki antikomunikatiboak. Gainera, ezin esan daiteke ze arazo hori ez den ezagutzen euskarazko kazetagintzan. Izan ere, Egunkariaren 1992ko estilo-liburuan agertzen da adibide bat non bi subjektu konplexu agertzen diren elkarren segidan (Egunkariaren estilo liburua, 1992:43-44):

Literaturak eta mitoak, zientziak, teknikak edo filosofiak ezin erantzun izan dituzten hutsuneak betetzen dituzte.

1992ko estilo-liburu horrexetan egiten dute honako analisi hau:

Osorik irakurri arte ez dakigu ziur zein den sujetua eta non bukatzen den. Hitz ordena aldatuz erraz asko konpon liteke:

Literaturak eta mitoak betetzen dituzte, zientziak, teknikak edo filosofiak ezin erantzun izan dituzten hutsuneak.

Eta gauza da ze, 1992an, arazorik gabe aholkatzen zen aditz nagusia aurreratzea, berdin nola Erramunek egin goragoko adibidean.

25 urte beranduago, 2017an, Berriaren estilo-liburuan abisatzen digute respektu arazo komunikatiboak zein sor litezke noiz erabiltzen subjektuen segidak (Berriaren estilo liburua, Internet):

Kontuz subjektu segidekin

Nahasgarria da bi perpausetako subjektuak segidan pilatzea. Esaldiaren haria ez galtzeko, komeni da perpaus batekoak eta bestekoak ondo bereiztea.

Horraino ados. Baina ikus nondik datorren orain euren soluziobidea:

[ez] Rosa Miren Pagolak eta Jose Velez de Mendizabalek Juan San Martin euskaltzain eta idazleak Eusko Ikaskuntzaren eskutik jasoko duen sariaz hitz egingo dute.
[bai] Juan San Martin euskaltzain eta idazleak Eusko Ikaskuntzaren eskutik jasoko duen sariaz hitz egingo dute Rosa Miren Pagolak eta Jose Velez de Mendizabalek.

Bistan denez, orain, 2017an, ez dute aholkatzen aditz nagusia aurreratzea, baizik subjektu nagusia atzeratzea, halatan non arrazoi estrukturalengatik mugitzen ari da subjektu printzipala ti bere jatorrizko lehen lekua ki bere bukaerako azken lekua, horrela guztiz aldatuz esaldiaren estruktura komunikatibo-informatiboa. Eta subjektu printzipalen atzeramendu estruktural horiekin (irakur behekaldeko sarrerak ere) atzerantza mugitu da euskara periodistikoa ere, eta ez soilik euskara periodistikoa.

Eskerrak azken aldi honetan norabide oneko aize indartsuak ibiltzen hasi direla. Honela dio Ibon Sarasolak an bere "Bitakora kaiera" (2016):

Bi nork sintagma elkarren ondoan jartzea -gizon batek jaunak- ez da inoiz izango esaldi bat hasteko modu ona; agramatikala izan beharko luke; areago tartean aditza kokatzeak arazoa konpontzen duenean, neurri batean bederen:...[Sarasola 2016:133-134]

Joango al da inoiz euskal testugintza periodistikoa aurrerantza? [248] [>>>]

-----------------------------------------------
Irakur ere:

1.: PP3: Ari gara burúz kalitate komunikatiboa
2.: PP2: Tik titular koherente-ahaltsuak tu hizkuntza koherente-ahaltsuak
3.: PP1: Titular desthematizatua, burugabetua, dorpea
4.: Informatzeko onena, ordena informatiboa
5.: Mahomarena