Indargea vs gihartsua (kostu kualitatiboa)

Xabier Errotetak dio, erantzunez ki Erramun: 

Erramun jauna:
Galdetzen duzu badenez diferentzia kualitativorik inter bi esaldi hauek:
“Txina Obama faltan botatzen hasia da”
“Txina hasia da faltan botatzen Obama”
Eta erantzuna argia da: bada diferentziarik, eta ez nolanahikoa.

Lehen esaldia da esaldi altubiano arketipikoa, ustezko arau gramatikal fantasioso baten itzalpean moldatua, artifiziala, regresivoa, euskal retorikan tradiziorik gabea (tradizioa deitzen diot idazle zaharren praxi zaharrari), geza, indargea, motela, bere laburrean ere argia baino gehiago iluna, dorpea eta, guztiarekin ere, egungo akademiak hobetsia eta lorifikatua.

Bigarren esaldia duzu justu lehenaren kontrakoa: euskal tradizio klasikoaren bidetik apailatua, realista, argia, gihartsua, airosa, progresivoa, gardena eta ulerterraza, eta –uste izateko da—horrexegatik beragatik euskal akademiaz ez bada gaitzetsia bai argiki bigarrenetsia, preteritua eta neglitua.

Ordena deduktibo-burulehena (analitikoa, progresiboa, jarraitua, koherentea, pausatua...) ez da izaten soilik, eta oro har, efizienteagoa ezi bere kide induktibo-buruazkena (efizienteagoa izatea dá lortzea helburu komunikatibo berberak baina gutxiago kostata), baizik-ere efektiboagoa edo eraginkorragoa (hobeto ere adaptatzen da ki helburu komunikatiboak on hiztuna, eraginez efektu pragmatikoki egokituagoakoak, kontrolatuagoak, arian-arian interpretagarriagoak, intonazionalki moldagarriagoak eta azken buruan efektiboagoak ondorioz-eta bere koherentzia sintaktiko-interpretatibo handiagoa).

Horrela, mintzatuz oro har eta an baldintza orokorrak, ordena induktibo-buruazkena ezin izanen da berdin eraginkorra nola bere versio deduktibo-burulehena, ezin lortuko du ber eraginkortasuna. Esan nahi baita ze, adibidez, japoniera ez da izanen, ezta urrutitik ere, berdin eraginkorra nola inglesa. Japonieraz eduki informazional guztiak pasa daitezke, baina askoz gutxiago eraginkorki, askoz gutxiago efektiboki, eta hori dá arazo (konparatibo) oso-oso larria (kontestu komunikatibo exigenteetan, kruziala) zeinen soluzioa soilik landu daiteke arartez garapen graduala on (aukerako) estruktura eta baliabide potenteagoak (kuantitatiboki eta kualitatiboki) nola diren estruktura eta baliabide deduktibo-burulehenak.

Efektuak izanen dirá ageriagoak edo ezkutuagoak (segun kontestua eta tresneria sintaktiko erabilgarria), baina hor egonen dira harik-eta eskura izan aukera sintaktiko deduktibo orokor potente eta erosoak.

Sintaxi deduktibo-burulehena dá progreso komunikatibo handia, dá progreso humanoa. [250] [>>>]