4.: Zenbat eta unitate itsaskor laburragoak, diskursoa izanen dá hainbat jarraituagoa, fluituagoa...
Sarrera honetan mintzatu ginen burúz informazio-unitate itsaskorrak, zein dén, genioenez, kontzeptu klavea ki ulertu diskurso baten jarraitutasun progresiboa. Eta gauza da ze informazio-unitate itsaskor bat ez da baizik diskurso-zati bat zein koherenteki atxiki ahal den ki aurreko diskursoa, halatan ze gure entendimendua pasatu ahal da ki hurrengo unitate itsaskorra, eta gero hurrengora...
Gainera esan behar da ze informazio-unitate itsaskorrak ezin dira izan luzeak, zeren kasu horretan euren material informatiboa (artean ez-itsasgarria) joan beharko dá almazenatzen an gure lan-memoria harik-eta bihurtu uztargarri, hala zaílduz eta oztópatuz zuzeneko interpretazioa eta are ulermena on mezua zein ari den transmititzen.
Ildo horretatik, konsideratu ahal da tope prozesagarri bat an gure unitate itsaskorrak, zein akaso izan ahal den aldakorra segun nolákoa den estruktura informatiboa baina zein, orohar, kokatu dén artén 7 edo 8 eta 10 silaba. Hortik aurrera, arazo komunikatiboak ondo nabarmenak lirake. Bestalde, zenbat eta laburragoak izan unitate itsaskorrak, hainbat jarraituago, fluituago eta moldagarriago joango da diskursoa.
Lizarraga, erabiliz bere eskurako baliabide eta aukerak, saiatzen da saihesten unitate itsaskor luzeak, baina, hala ere, batzutan nabarmenki trakesten zaio diskursoa, hala nola noiz dioen:
Gainera esan behar da ze informazio-unitate itsaskorrak ezin dira izan luzeak, zeren kasu horretan euren material informatiboa (artean ez-itsasgarria) joan beharko dá almazenatzen an gure lan-memoria harik-eta bihurtu uztargarri, hala zaílduz eta oztópatuz zuzeneko interpretazioa eta are ulermena on mezua zein ari den transmititzen.
Ildo horretatik, konsideratu ahal da tope prozesagarri bat an gure unitate itsaskorrak, zein akaso izan ahal den aldakorra segun nolákoa den estruktura informatiboa baina zein, orohar, kokatu dén artén 7 edo 8 eta 10 silaba. Hortik aurrera, arazo komunikatiboak ondo nabarmenak lirake. Bestalde, zenbat eta laburragoak izan unitate itsaskorrak, hainbat jarraituago, fluituago eta moldagarriago joango da diskursoa.
Lizarraga, erabiliz bere eskurako baliabide eta aukerak, saiatzen da saihesten unitate itsaskor luzeak, baina, hala ere, batzutan nabarmenki trakesten zaio diskursoa, hala nola noiz dioen:
Hau / da / mostra bat / exteriorea / egunero gertatzen den mudantzarena / ariman / bataioaren medioz.non "egunero gertatzen den mudantzarena" dén unitate itsaskor bat kin 13 silaba zein ez den ondo uztartzen an diskursoa, trakestuz interpretazioa, ulermena eta expresioa on ideia zein eman nahi den:
Hau / da / mostra bat / exteriorea / ti mudantza / zein / den / gertatzen / egunero / an / arima / arartez / bataioa.edo
Hau / da / mostra bat / exteriorea / ti mudantza / zein / gertatzen / egunero / an / arima / arartez / bataioa.non unitate itsaskor luzeena dén "exteriorea" adjetiboa, kin 5 silaba. [555] [>>>]
Etiketak: koherentzia sintaktiko-interpretatiboa, Lizarraga, prozesamendua, silabak
posted by Jesus Rubio at igandea, ekaina 09, 2019
1 Comments:
Esaldi hori irakurgarriago egin zezakeen idazleak honela, adibidez:
Hau / da / mostra bat / exteriorea / mudantzarena / gertatzen dena / egunero / ariman / bataioaren medioz
Edo hobeto beharbada ZEIN erlatiboa erabiliz:
Hau / da / mostra bat / exteriorea / mudantzarena / zein / gertatzen baita [den/da] / egunero / ariman / bataioaren medioz
Bigarren kasu horri dagokionez, badirudi ezen Lizarragak ez zuela erabiltzen izenorde erlatiboa zentzu murrizgarrian (nik begiratutako testuetan behintzat).
Beste autore batzuetan, berriz, posible da erabilera murrizgarri hori aurkitzea. Hona adibide pare bat:
Beriain
Calizac ceyn baytrama Sacerdoteac Meza errateco adicera ematen digu obia ceñetan orci yçandu baycen gure Iauna munduaren Saluaçallea.
Corporaleec adicera ematen digute mayndre garuia, eta churia, ceñes mortajatu bayçuten Christo gure Iaunaren gorpuça.
Tartas
Examina eçaçu faltac eta imperfectioniac, çointara baitcira guehiago emana eta inclinatia eta erori ahal baitcinate ardurenic, hala nola, colera, impatientia, gaixqui mincatcia, vanitatia eta halaco bertce beqhatiac; causa eta ocasionia, çoignec hetara erori eraci baiqutu, affin eta ihessi eguin deçaçun hayer, evita ditçaçun.
Argitaratu iruzkina
<< Home