balbula: Formal arruntean ere, zentzuzko kontrakzio-gradu batek arinduko du expresioa

Herenegungo sarreran, Gilen-ek erantzun zion ki Erramun, esanez ze:

Erramun, zure gazte denborako esaldi horretan aplikatzen diren arau fonologikoak universalak dira, hau da, balio dute euskara osorako. Izan ere, edozein euskalki izan liteke hori, are batua ere:

gu etxean geratu gara

gu etxian geatu ga

gu etxi(e)n gatu a
Funtsean, A aurreko E bilakatzea I, eta vokal arteko G eta R jaustea.

Eta atzokoan Txopi-k ere erakusten zigun halako gradazio moduko bat an kontrakzioak on inglesa:

is not it [kontrakziorik gabe]

isn’t it [kontrakzio formala]

Eta ondoren elkarrizketetan /i:ni/ [kontrakzio kolokiala]

Eta bai, egoten dira kontrakzio-graduetan bi mutur:

zero-gradua (gu etxean geratu gara edo is not it), non ahoskera guztiz ajustatzen den ki idazkera, eta non ez den batere kontrakziorik egiten, eta
gradu maximoa, aski kontextuala, non justu ahoskatzen dirén referentzia foniko minimoak ki uler dadin mezu bat zein aisa ulertuko den an kontextu jakin bat (gu etxi(e)n gatu a edo /i:ni/).

Gauza da ze, ahozko erabilera formal-arruntean (adibidez universitate-klase batean) egon beharko litzaké lekua (eta báda lekua) afinda, noiz nahiago, aplíkatu zentzuzko kontrakzio-graduak. Adibidez:

hoiek eta horiek
eluke eta ez luke
di(r)a eta dira
zitun eta zituen
ekarriko(u)zu eta ekarriko duzu
eiteko eta egiteko
...