Altube-rentzat (1929) derrigorrezko kontu bakarra dá galdegaiaren posizioa [galdegai hori ezezkoetan izanen dá "ez" (gehien-gehienetan), edo ezetzaren aurreko elementua (salbuespenez)]

 Erramun Gerrikagoitia-k galdétu atzo:

Orduan, Altuberen aburuz, esan behar da eta izquiriatu

"Bihar ez naiz ethorrico zeren..."

baina ez aitzitic

"Ez naiz ethorrico bihar zeren...".

¿Ondo interpretatu al dut, ezta? dioena Altubec.

Lehenengo esaldian, Altube-ren galdegaia izan daiteké "bihar" edo "ez": ez dakigu ezberdintzen salbu erábiliz intonazioa edo kontextua, bitárten bigarren esaldian Altube-ren galdegaia izan beharko dá "ez" zeren ez dago beste elementurik aurrén partikula negatibo hori. Hortaz, lehenengoan galdegaia ezetza balitz, bi esaldi horiek trukagarriak lirake, bestela ez. 

Gauza da ze Altube-rentzat derrigorrezko kontu bakarra dá galdegaiaren posizioa, eta galdegai hori ezezkoetan izanen dá "ez" (gehien-gehienetan), edo ezetzaren aurreko elementua (salbuespenez). Ikus, horretaz, ondorengo aipua on Altube gain esaldiak zeinen flexio verbalean aurkitzen dugun "ez" adbervioa, alegia negatiboak (ikus "Konpáratuz Garzia (2015) kin Altube (1929): Ezezkoetan, galdegaia izanen dá ezetza, salbu an kasu bakan batzuk zeintan galdegaia kokatuko baita aurré ezetza (bi autoreetan berdin)"):

Bestalde, 1929ko Altube-k, arazoak izanen zituen kin "zeren" hori, zein zuzenduko zuén járriz "-ta" (Erderismos, 1929:224):

Ikus, horretaz, "Altube (1951) vs. Altube (1929): ZERREN-ETA (arrazoi funtzionalak)", non dioén: 

En algunas regiones hasta en el euskera hablado se comete esa falta y se recurre en su sustitución (también claro está, en frases de alguna extensión) al uso de morfemas causales prepositivos y ello debido a la necesidad, impuesta por la influencia del castellano, de expresar por adelantado, sin esperara al final de la oración causativa, el morfema que imprime a esta ese carácter. [Altube, 1929:180 (Erderismos)]

nahizta 1951ko Altube-k honela argudiatuko zuen aldé "zerren-eta":

3n. ZERREN-ETA. - Zergaitikako esakunak -dicciones causativas-, euskeraz, urrengo atze-ezarkin oiezaz márkatzen ditugu: -LAKO «leiala daLAKO»-, BAIt- «leiala BAIta»-, eta «leiala dá-TA»-... Baiña esakun luzeetan, «aurre-argilari» itzen bat ezarri ói degu maiz, erri-izkeraz ere: sartzaldeko euskaldunok «ZE» edo «ZEGAITI-ZE»...; sortzaldekoek «ZEREN» «ZEREN-ETA» -2- «ZERREN-ETA»... Jatorriz, erdera kutsua dute zergaitikako aurre-argilariok, baiña, nere ustez, bear-bearreko ditugu, direlako esakun luzeetan, ola: «-Kontuz ibili-, ZERREN-ETA, gaurko gezurtzakoak biar egi, eta gaurko egitzakoak biar gezur biurtu BAIlitezke». [Altube, 1951]

Bai, nola genioén an aipatutako sarrera hori, báda diferentzia handi bat artén 1929ko Altube, non arrazoi funtzionalak dirén marginalak, eta 1951ko Altube, non arrazoi funtzionalek irabaziko dutén leku ondo azpimarragarria. [>>>]