Orriak

▼

asteartea, urtarrila 31, 2023

Garai horretan, erabiltzen al zirén Urolaldean ere 'dio-' adizki singularrak?

Atzo, ikusiz taula hau (Letariaga, 2019):

genioén:

Taula horretan ederki antzematen da nóla *eradun adizki argiak oso zabalduta egon zirén artio XVIII. mendea. Gainera ikusten da nóla forma horiek orokorki galtzen ari zirén "-ra-" referentzia datiboa, edo gutxienez referentzia horretako "-r-"a. Bádirudi ze orokorkiago galdu zén "-ra-" (an Goierri, Tolosaldea eta Beterri), bitarten Uroladean soilik "-r-" partea, baina barné joera evolutibo berbera. Akaso bihurtua zén redundantea kin bere aurreko "-i-" hori, eze (eze hori dá erlatiboa) jada uler liteké nola referentzia datibo bat.

Leturiagak, jarraian. bere fokua jartzen du justuki an Urolaldeko bilakaera propio hori, zehaztuz ondoko taula hau: 

non ikusten dugún lehenengo forma an "dio-" an OikiaDot (1784), zein dén:

OikiaDot (1784): Oikiako Dotrina

Hor, Loiolako dotrinean "diauzkazu" zena, bilakatu dá "diozkagu", zeinen ibilbidea izanen zén (azken urratsean genuké atzoko monoptongazioa):

dirauzkagu > diauzkagu > diozkagu  

horrela amáituz an "dio-", berdin nola goragoko beste eskualdetakoak. Gure galdera dá: Garai horretan, erabiltzen al zirén Urolaldean ere "dio-" adizki singularrak? [1887] [>>>]
ordua:

2 iruzkin:

  1. Josu Lavinasteartea, urtarrila 31, 2023 11:41:00 AM

    DADU / DiADU + T (dativoa) honetaric dathoz ÇAUT eta ÇAIT aldaera ere.

    T atzizquia dativo içaitetic ergativo içaitera passatutacoan honelaco formac sorthu ciren:

    Dativoarequin, baina jada aditz activo modura. Subjectua: harc

    DADUT > DAUT > DAIT > DIT
    + DERAUT & DEraUST etc.

    eta halaber (hemen dativo = > ergativoarequin):
    DADUT > DAUT > DOT > DUT

    Mendebaldeco JAT, ordea, DA / DiA + T berceric ez da.

    Adeitsuqui

    ErantzunEzabatu
  2. Josu Lavinasteartea, urtarrila 31, 2023 8:26:00 PM

    deraustae = deustae

    Biac hemen:

    https://klasikoak.armiarma.eus/idazlanak/L/Lazarraga027.htm

    derauztate. Hemen adibidez:

    https://www.badok.eus/euskal-musika/etxamendi-eta-larralde/yup-la-la-hezurren-balada/hitzak/2877-nun-dira-ene-lagunak

    Eta dauztate hemen:

    https://www.badok.eus/euskal-musika/kalakan/kalakan/hitzak/16679-kantuz

    derauztate Çuberoan deiztae da:

    derauztate > dereiztae > deiztae

    Adeitsuqui

    ErantzunEzabatu