Bai, 'dio-' adizki singularrak ('diogu' formakoak) erabat instalatuak zirén an Urolaldea noiz gertatu zén 'diauzkagu' > 'diozkagu'

Ondokoa galdetzen genuén atzo náhizik jakin zéin izan zitekén balizko "dio-" forma singularren eragina gain bilakaera ti "diauzkagu" plural zaharragoa ki "diozkagu" berriagoa:

Hor, Loiolako dotrinean "diauzkazu" zena, bilakatu dá "diozkagu", zeinen ibilbidea izanen zén (azken urratsean genuké atzoko monoptongazioa):

dirauzkagu > diauzkagu > diozkagu  

horrela amáituz an "dio-", berdin nola goragoko beste eskualdetakoak. Gure galdera dá: Garai horretan, erabiltzen al zirén Urolaldean ere "dio-" adizki singularrak?

Eta galdera horri erantzun behar diogú baiezko biribil bat: "dio-" adizki singularrak ("diogu" formakoak) erabat instalatuak zirén an Urolaldea noiz gertatu zén "diauzkagu" > "diozkagu". Ikusi besterik ez dago ondorengo pasartetxoa ti Oikiako dotrina, non agertzen zaizkigun "diozkagu" bat, eta bi "diogu":

Gauzak horrela izanda, gure ustez oso posiblea da "dio-" forma singular berri horiek erágitea halako efektu analogiko erakarle bat gain forma plural zaharragoak, sórtuz nolabaiteko adizki konbinatuak arten "diauzkagu" eta "diogu", emánez "diozkagu". Dá ber efektua zein ja komentatu genuén an sarrera hau gain Goierriko bilakaera: 

Zeren forma singular berri horiek eragin handia izan ahalko luketé gain forma pluralen evoluzioa (atraktore analogiko modura), akaso  azeleratuz edota finean biderátuz ere lehengo evoluzio normala, orain bilátuz adizki ondo uztargarriak an paradigma te singularra. Areago noiz *eradun erroko forma evoluzionatuak (nola "diuzka" gisakoak) ez dauden batere urruti ti *nin erroko forma regularrak (nola "diozka" gisakoak). Leturiagak atzo zioén:

Honenbestez, esan daiteke balitekeela *eradun oinarriko adizkietan -iu- > -io- disimilazioa gertatu izana, diozka gisakoak diuzka gisakoetatik urrun ez daudela aintzat hartuta. [Leturiaga, 2019:132-133] 

Hortaz, hurbiltasun hori kontuan hartuta, hala nola ze, dirudienez, forma singularrak instalatu zirén lehenago zein pluralak an paradigma laguntzaile aktiboa, disimilazio posible hori egon zitekén (analogiaz) ondo erraztua (eta are bideratua) zatio atrakzioa te forma singular ondo instalatu horiek. Esan nahi baita ze adizki pluralen evoluzio hori izan zitekén produktu konbinatu bat te *eradun formen bilakaera normala gehi *nin itxurako forma singularren atrakzio analogikoa. Bi efektu horiek konvergituko ziren ki "diozka" gisako formak, bi efektu horiek batera konbinatuak.

Urolaldean, jauzi analogiko hori izanen litzaké handixeagoa ("diau > dio" ordezta "diu > dio"), baina finean berdin agertuko zirén "dio-" pluralak. [>>>]