ostirala, martxoa 17, 2023

n'e'karren => n'e'nkarren => nind'e'karren kin 'e' zaharra (azken biak sortu zirén bilatuz desanbiguazioa)

Josu Lavin-ek zioén atzo:

nindakarren = > nenkarren = > nekarren

E indeterminatu hori aguercen dea hemen?

Bai, "e" indeterminatu hori dá agertzen an hiru forma horiek, adibidez an "nekarren", zein dén zaharrena arten hirurak:

nekarren = ni e kar (re) n  (hark ni )

zekartzan = zu e kar (t) za n (hark zu)

ekarren = e kar (re) n   (hark hura)

Gerora, eta akaso batera kin ordena-aldaketa bat ti OVS i SOV, adizki horiek reanalizatu zirén kin sujetua hasieran:

nekarren (nik hura)

zekarren (zuk hura)

ekarren (hark hura)

Gero, hizkera batzuetan, "ekarren" formak hartu zuén hasierako "z-" bat (akaso hobeki markátuz 3. personako sujetua respektu lehengo "ekarren" hura edota akaso hobeki ezberdinduz ti "hekarren" reanalizatua), halan ze "zekarren" hasi zen erabiltzen signifikatuz "hark hura" zein zen berdina nola goragoko "zuk hura" reanalizatua. Horren ondorioz, alde batetik, "zuk hura" desanbiguatuko zen ti "zekarren" bidéz "zen(e)karren":

nekarren = ni e kar (re) n  (nik  hura

zen(e)karren = z e n (e) kar (re) n  (zuk hura)

zekarren = z e kar (re) n  (hark hura)

 eta "hark zu zenkartzan" desanbiguatuko zen ti "zuk hura zen(e)kartzan" bidéz analogia:

nindekarren

zindekartzan

zekarren

Zehazki, analogia kin "ninduen", eta "zinduen". Esan nahi baita ze, alde batetik, goragoko formen norabidea litzakén hau:

nekarren => nenkarren => nindekarren

eta bestetk, adizki horietan guztietan agertzen da "e" partikula indeterminatua:

nekarren => nenkarren => nindekarren

kasu horretan aplikatua ki denbora inteterminatu bat, zein ez den oraingo bertakoa, presentzial-kontextuala. [1932] [>>>]

Etiketak: