Atxaga, atzo, mintzatuz gain hizkuntzen indarra: "... ez da hainbeste nóla, baizik eta zénbat,..."

Atzo arratsaldez, hurbildu nintzen ki Ja! festivalaren saio bat zeintan Roberto Moso-k elkarrizketatu behar zuén Bernardo Atxaga: dudagabe, oso programa interesgarria. Eta bai, hala izan zen. Momentu batean Atxaga-k, erantzunez ki galdera bat, esan zuén:

..., barkatu berriro... ideia bat izaten duzunean gero ideiarekin segitzen duzu nonda norbaitek ez dizun kontra egiten, eta dá, hau askotan aditu didazue beharbada batzuk, hizkuntzaren indarra dá... errepikapena [Atxaga, 56'...]

Horren ostean aipatu zuén idazle marrokiar bat, Abdelfattah Kilito, nok antzeko ideia mantentzen duen (idazten dú arabez eta frantsesez), eta gero Atxaga-k argitu zuén bere puntua emánez adibide batzuk, nola ze gaztelaniazko esamolde batzuk, lehen existitzen ez zirenak edota txartzat jotzen zirenak, bihurtu direla egokiak bidéz... errepikapena. Eta bai, erabat ados gaude an potentzialitatea on errepikapena (an baldintza eta giro konkretuak) za lortu ia edozer an hizkuntza, ia edozein aldaketa edo evoluzio. Horraino guztiz ados (jakina, errepikapen horiek posibleak izan behar dira, zeren bestela obvioki ezin egon daiteke errepikapenik). Baina, segituan esan zuén zeozer zeinekin ezin egón ados, zeren zeháztuz gehiago burúz errepikapen horiek, esan zuén:

..., ez da hainbeste nóla, baizik eta zénbat,... [Atxaga, 56'...]

Eta hor kontra egin beharko diogu (ez dagien segitu kin ideia hori), zeren gure ikuspuntutik mila aldiz inportanteagoa da nóla zein kantitatea, zeren nóla horretatik segitzen da gehienetan zénbat, batez ere noiz gauden an jendarte elebidun bat (ikus adibidez gure atzoko sarrera, non rekuperatzen den duela 20 urteko idatzi bat). Eta nóla horretan, gaur eta hemen behar dá perspektiba ona (finean, teoria ona) xedé ez daitezen moztu ezinbesteko bide eraikitzaileak, bitárten, kontrara, soilik bultzatzen dirén ezbideak, bide itxiak, zek obvioki ez duten eramaten inora, nonda ez den leku erlatiboki deseroso batera, eta hortaz orokorki ez desiragarria. 

Galderan, Moso-k aipatu zituén hizkera zatarra eta hizkera landua, eta esan behar da ze Japonian (non ez den falta kantitatea, ez den falta zénbat, izanki han hizkuntza bakarra) milurteak daramatzate gabén hizkera zatar minimoki konplexua, gabén umore linguistiko (hitzezkoa, ez fisikoa) minimoki konplexua, gabén sintaxi irekia eta potente aberasgarria, berdin efizientea nola efektiboa inkluso an eskakizun komunikatibo konplexuenak (edozertan ere), eta hori ez da aldatuko baldin ez badute ahalbidetzen eta are aldézten errepikapena an norabide egokia, aldéztuz aukera eta giro egokiak (aldéztuz nóla) ordezta betiko tabuak an giro itogarria, zein dirudienez Japonian ere existitzen den. Eta antzera, hemen eta orain, ezinbestekoak dira analisi zuzenak eta giro irekia. Nóla da inportateena, gero zénbat joan dadin handitzen. Alderantzizko norabidea (Atxaga-k dioena) ia ezinezkoa da noiz perspektiba dén guztiz desegokia eta giroa (eta kontrola) ondo itogarria eta tematua an... desbidea.

Ikus elkarrizketa osoa an esteka hau. [2508] [>>>]