Antizientzia hutsa, puru-purua, eta gero "omertà"

Genioén atzo burúz ezabapena on erabli.com webgune osoa kin bere artikulu eta erantzun ondo interesgarri guztiak:

Oso kaltegarria iruditzen zaigu ezabatze hori, eta oso gutxi osasuntsua: debateak edo debate-saioak ezin dira ezabatu, ezin dira desagertarazi an XXI. mendea, non informazioa ez den ezer ere kostatzen. Gure ustetan erabili.com guneak izan beharko zuén jarraiera zatio bere interes handia, baina ixtekotan ez zen inola ere borratu behar, inola ere ez.

Eta Txopi-k erántzun:

Zensura!!! Beraz, konturatu dira ze dugu arrazoia...

Euskararen munduan bádira jarrera irekiak [hemen esker onez gogoratu nahi dugú Joserra Garzia (Alberdania), Jokin Apalategi (Utriusque Vasconiae) edota Jorge Giménez Bech zendua (Alberdania)] eta baita jarrera... gutxio irekiak, zein resistitzen baitira ikústen realitatea, zein, bestalde, ez den samurra. 

Eta realitatea da ze, adibidez, japoniera (virtualki soilik ditú aukera regresiboak) ez da komunikatiboki konparagarria kin edozein hizkuntza non existitzen dirén aukera progresiboak. Ez da teknologikoki konparagarria: diferentziak dirá sideralak, eta efektuak ere ondo sakonak eta larriak. Dá elefante bat an erdia on egongela, baina bádirudi ze hizkuntzalari japoniar ortodoxoek ez dutela ikusi nahi, nahiz hor egon, eta hor jarraituko den. Areago, zenbat eta gehiago tardátu ikusten, hainbat "deserosoagoa" izanen da guztia, zientifikoki eta sozialki. Hobe gauzak bere garaian eta naturalki egiten badira.

Esan nahi baita ze ez da hain gauza raroa jarrera itxia eta itsua, eta are izkutatzailea edo manifiestuki antizientifikoa. Adibidez, gogora daigun sarrera hau:

• [224] Erdozia (2006) edo zélan desitxuratu ondorio enpiriko batzuk

Bide batez, sarrera horren aurretik Erdozia-ri eskatu genizkion bere experimentuetako datuak (evidenteki revisatu eta konprobatu nahi genituen, zientzian eskubidea denez, gure ustez bederen) eta, aitzakia ezberdinak medio, Erdozia-k ez zizkigun pasatu, larriki kaltétuz gardentasun zientifikoa.

Baina, Erdozia-ren jarrera desitxuratzaile hori ez da baizik ale bat an zerrenda amaitezina on azalpen engainagarriak eta isiltasun zaratatsuak bezain irresponsableak, zeintan, adibidez, Erdozia-ren tesi-zuzendaria, Itziar Laka, dén maistra (horretan bai). Ikus adibidez:

• [230] Mesedez, hartu minutu bat eta ikusi hau

edo

• [1733] Ez dago hitzik

edo beste hau, oso interesantea:

• [228] Eztabaida zientifikotik at? Hori da bide antizientifikoa

Jakina, horrek ez dio eragozten supersariak jasotzea (berriki jaso du sari handioso horietako bat, zeintaz akaso mintzatuko garen an beste sarrera bat). Total, nóri axola zaio zientzia?

Beste adibide bat. Hizkuntzalaritzaren mundutxo honetan, posible da Juan Carlos Moreno Cabrera hizkuntzalari famatuak erábiltzea Hawkins hizkuntzalari funtzionalista (zeinen teoriak aurkitzen diren justuki an Cabrera-ren antipodak: izan ere, Hawkins-ek azaltzen ditú munduko hitz-ordenen maiztasunak bidéz diferentziak an efizientzia prozesatiboa artén hitz-ordenak), nola balitz azken froga eta definitiboa aldé Moreno-ren beraren teoria formal teknologikoki oroberdintzailea, sinpleki zeren, eta hau argiki esan behar da, Moreno-k ez duen ulertu ezta hitz bat ere tika eredu teorikoak on Hawkins. Hitz bat ere ez. Antizientzia hutsa, puru-purua. Baina, nóri axola?

Euskararen munduan, bestalde eta adibidez, posible da Altube provokagarriena guztiz ezezaguna izatea, ezjakintasun handienean geldituz ze Altube izan zén lehenengo euskal hizkuntzalaria zein mintzatu zén gain atzerakarga, aplikatua ki postposizioak. Ikus:

• [234] Harribitxi bat: Seber Altube, defendituz eta erabiliz tresna prepositiboak

Hor konprobatu ahal denez, Altube izan zen lehenengo euskal hizkuntzalari funtzionalista, eta ez genekien. Normala al da hori?

Beste detaile bat. Orain gutxi, urtea bete da noiztik Mikel Mendizabal-ek publikatu zuén bete "Euskara orain. Eraginkortasuna helburu" (2023), non parte hartzeko aukera izan baitut, eta oraino behintzat, ez da egon bat ere kritika seriorik burúz liburua. Zehazkiago, ezein hizkuntzalarik ez du argudiatu ezer ere aúrka hango tesiak. Zergátik? Uste al duzue ze gure hizkuntzalari formalistak (versus funtzionalistak) argudiorik izanez gero, isilik geldituko ziren? Zuek erantzun.

Amaitu nahi nituzke kin hitz batzuk ganik Kepa Altonaga burúz omertà zein dén existitzen an zenbait sektore linguistiko ondo instalatuak an establishment zientifikoa, akademikoa eta instituzionala (an EHUko Euskara-Institutua, an Euskaltzaindia...): 

• [1162] Altonaga (2015): '... isiltasunezko konspirazio bat ...'
  

Atzokoan mintzo ginen burúz isiltasuna zek segitu dion ki liburua ganik Ibon Sarasola titúlatzen "Bitakora kaiera" (Ibon Sarasola, 2016):

Eta, bide batez esanda, ez zen izan gutxio zaratatsua ha isiltasuna zek segitu zion ki ondorengo mahai ingurua (2016):

 zeintaz mintzatu ginen adibidez an:

• Entzun mesedez audio historiko hau, non debatitzen duten Ibon Sarasolak eta Patxi Baztarrikak
  

• Ibon Sarasola: ""...orduan "bitartean" aurrera bota behar da""  
  

• Ibon Sarasola: "...ez gara konpetitiboak, oraingoz behintzat..." 
  

• Patxi Baztarrika: "... ez daukat soluziorik? ba, aurkitu egin behar dut, eta asmatu egin behar dut, bidurrik gabe"
  

Hor, Eusko Jaurlaritza-ko sasoiko sailburuordea on politika linguistikoa (Patxi Baztarrika) zúen erakutsi argiki zéin den bidea, zeinek, jakina, beharko luke giro kultural eraikitzaile kooperatibo bat. Hori guztia, dudagabe, historikoa da, zinez historikoa. Baina, zér gertatu da? Ezer ez. Isiltasunaz gain.

Kepa Altonaga, mintzatuz burúz Xabier Amuriza-ren gogoetak, ezin hobeto deskribatu zuén egoera: 

Altonagarentzat oso susmagarria da Amurizak plazaratutako gogoeten ostean etorri den isiltasuna, erantzunik eza. "Esan liteke isiltasunezko konspirazio bat ehundu dela haren inguruan", dio. [Felix Ibargutxi kazetaria an El Correo, 2015-5-25]

Isiltasunezko konspirazio bat. Hori bai, isiltasun antizientifiko ondo zaratatsua.

Erabat ados kin Altonaga. [2505] [>>>]