larunbata, urria 26, 2024

soplapollas, comemierda, lameculos, robaperas, pagafantas,... → "aditz jokatua an 3. persona + objetua" (VO estruktura kin objetua an bukaera)

Genioen atzo ze saiatuko ginela aztertzen ea bázeuden arrazoi sintaktikoak zeinekin azaldu zergátik gaztelania izan litekén aberatsagoa eta sortzaileagoa zein inglesa bera an esparrua on hizkera zatarra edota bereziki expresiboa. Eta kontua da ze, esana dugunez, halako hizkeraren gako nagusia izaten dá kargatu ahal izatea indar expresibo guztia edo gehiena an azken hitza, zein izanen litzakén hitz esanguratsuena (hizkera guztietan bukaera oso inportantea da, eta jarraiera irekia ere, baina hizkera bereziki expresiboetan, bihurtzen dá erabakiorra). Hortaz, jarraian saiatu beharko ginake aztertzen zé erraztasunak eskaintzen diren an sintaxi horietako bakoitza (inglesa vs gaztelania) xedé lortu justuki hori: eraman ahal izatea gako-hitza (akaso ondo aurreprestatua) ki azken posizioa on esapide zatarra edo bereziki expresiboa.

Horrelakoxe posizioa lortzen da adibidez an VO hitz-ordena, non elementu rhematikoena ematen dén behinda ondo prestátu bere etorrera bidéz aditza, gutxio rhematikoa. Halako VO ordena potentea zuzenean trasladatu ahalko balitz ki hitz-konposizioa an modu erosoa, horrek seguruena emanen lituzké fruitu onak baldin bestelako arazorik ez balego, eta horixe gertatzen da an gaztelania non báden hitzak sortzeko mekanismo bat non aurrena kokatzen dén aditz jokatu bat an 3. persona (V) eta gero objetu bat (O) zein tipikoki izanen dén esaeraren parte rhematikoena eta egokiena ki bukatu esaera, halan ze naturalitate osoz, zuzen-zuzenean, sortzen dira honelako izendapen zatarrak edota unoretsuak ere:

  • soplapollas, comemierda, lameculos, robaperas, pagafantas,...

Mekanismo sortzaile hori bereziki laua da, gehienetan oso hurbilekoa eta oso egokia ki sórtu expresio umoretsuak, izanki arras produktiboa an gaztelania zeren dén oso erraza, zuzena, laua, arina, expresiboa eta efektiboa (eta are afektiboa), kokátuz objetu tipikoki rhematikoena eta esanguratsuena an sintagma-bukaera eta hola lortuz efektu zatar edo umoretsu handia (maximoa ere).

Esan nahi baita ze hor zuzen-zuzenean trasladatzen ari dá esaldiko VO estruktura ki izen-konposizioa, erraztuz halako izen konposatuen formazioa an norabide progresiboa, eta eskáiniz sorrera erraz-erraza eta guztiz efektiboa ki lortu oso hitz zatar edo umoretsuak nahitara, horrela bilakatuz oso mekanismo emankorra an gaztelania. Bihar saiatuko gara ikusten beste zeozer. [2523] [>>>]