Hizkuntzak evoluzionatzen dira bilatuz funtzionalitate komunikatiboa arrén erantzun ki garai ezberdinetako baldintzak eta beharrak

Genioen atzo:

Nire ikuspegitik, halako hasiera ez da batere probablea, eta bai, justuki alderantzizkoa, non hasiera-hasierako euskara, sorrera-euskara, proto-paleoeuskara izanen zén OVS postpositiboa, eta non, hori bai, existituko zirén zenbait partikula akaso adverbial antzekoak (nahiz garai haietan euren funtzioa ez izán oso zehatza, izanen baitziren polivalenteak) nola "da",  "e", "i", "za" edo "la", zein kokatu ahalko zirén aurrén aditza, edo aurrén izena zein modifikatzen zuten, gerora sórtuz estruktura morfologiko batzuk zeinen interpretazio zehatza ez den hain argia ("da-go". "e-go-an", "e-i-go-an > i-go-an", "e-zer", akaso "e-ni > e-ne", "za-bal", "dakar(t)za", "e-la-ma-n > eraman").

eta horren inguruan gogoratu nahi genuke ondoko sarrera non Joseba Lakarra-k defendazen duén protoeuskara zahar bat zein ez zen izanen SOV, ez ergatiboa,..:

• [1055] Lakarra (2009) dú defendatzen ze protoeuskara zaharrena ez litzake ergatiboa, ez SOV, ez aglutinatzaile, ez luke izanen flexio verbal konplexurik... 

Aurreko sarreretan ikusi dugu nóla gaur egun ergatibo plurala ez den existitzen an euskal hizkera nagusiak (sartalde edo zentroan), eta nóla, adibidez ekialdean, egon ahal dirén ergatibo-erabilera partzialak, konkretuki optatiboak an egoera kontextual inanbiguoak. Ildo horretatik, atzo genioen nóla, ikuspuntu diakronikotik, ergatibitatea ez dén baizik beste funtzionalitate sintaktiko-komunikatibo bat, zein ager, desager edo moldatu ahal den an korrontea on evoluzio linguistikoa. 

Hari horretara, ikusten dugu nóla Joseba Lakarra diakronista (eraginkorrena) ari da postulatzen ze protoeuskara zaharrena (el PV más antiguo)... ez litzake ergatiboa ("Forma canónica y cambios en la forma canónica de la lengua vasca: hacia los orígines del bisilabismo", Lakarra, 2009:565):

Ez litzake ergatiboa, ez SOV, ez aglutinatzaile, ez luke izanen flexio verbal konplexurik...

Gure ikuspuntutik, eta mintzatuz burúz ergatiboa, defendatu dugú OVIS ordena zaharra (hemen adibidez), nondik derivatuko zén SOV gutxio zaharra. Edonola den ere , ezaugarri horiek guztiak izan dirá, noizbait, erantzun konkretuak ki arazo konkretuak zein joan diren sortzen barrén aro konkretuak on hizkuntzaren bizitza, eta akaso izan dirá, garai batean, erantzun funtzionalenak respektu garai horretako zirkunstantziak.

Baina, zirkunstantziak aldatzean, beharrak aldatzean, erantzun egoki horiek beroriek bihurtu ahal dira arazotsu, oihukatuz beharra on beste evoluzio batzuk, normaltasunez: OVS edo SOV postpositiboak dirá adibide paradigmatikoak respektu beharra on evoluzioa azpi baldintza exigenteak. Eta, jakina, ergatibitatea ere evoluzionatu ahal da.

Bai, hizkuntzak (sintaxiak) evoluzionatzen dira bilatuz funtzionalitate komunikatiboa arrén erantzun ki garai ezberdinetako baldintzak eta beharrak. [2624] [>>>]