osteguna, azaroa 27, 2025

De Rijk (1992): "Pero, como lo muestra "bateo", 'hasta' no es el único significado de la desinencia "-do", que sirve mas bien de alativo en general."

Mintzo ginén atzokoan burúz "-do" partikula, aipátuz honako hitzak ganik Azkarate/Altuna (2001) gain "bateo" forma:

Erraz jabetzen gara zein balio duen "bateo" horrek; beste euskalki batzuetan "batean", "batera" aditzondoek adierazten dutena. Hori kontuan harturik, "bateo" horren osagaiak zein diren identifikatzean, "bat" zenbatzailea + lotura bokala + "-o" lokatiboko bokala genuke ("-an" atzizkian ikusi dugun "-a"-ren parekoa). [Azkarate/Altuna, "Euskal morfologiaren historia", 2001:124] 

Irakur daigun gehiago burúz "bateo" eta bere esangura, aipatuz De Rijk-en "'Nunc' Vasconice" (1992):

Se desprende del material citado que bateo se emplea exactamente como batera en vizcaino (...) o batean en los demás dialectos (...). Por tanto, a menos que las apariencias engañen más de la cuenta, hay que admitir que la forma bateo consta del numeral bat 'uno', seguido de una desinencia locativa o, cuyo sentido exacto queda en tela de juicio. De momento ignoramos si se trata de un inesivo del estilo de -an, un alativo del estilo de -ra, o un caso sincrético como lo es a en francés. [De Rijk, 1992:705]

De Rijk-ek (1992) aurrerago gehiago zehazten dú partikula horren esangura:

Ya hemos observado que puede muy bien tratarse de un alativo del estilo del à frances, que abarque tambien la acepción 'hasta': á demain 'hasta mañana'. Se diría además que el afamado gramático Azkue compartía esea conclusión, ya que, referiéndose a la palabra artio 'hasta' (variante de arteo que viene de artedo) afirmó que es pleonasmo (...), lo que viene a decir que o es una desinencia de significación 'hasta'. Pero, como lo muestra bateo, 'hasta' no es el único significado de la desinencia -do, que sirve mas bien de alativo en general. [De Rijk, 1992:706]

Bestalde, artikulu horretan (bere tituluak iragartzen duenez) De Rijk mintzo da gehienbat burúz erlazioa artén "da(n)" eta oraintasuna. Bihar saiatuko gara gogoratzen puntu hori. [2920] [>>>]