osteguna, urtarrila 19, 2023

"deukotsot", non gehitu zaion bigarren "-o" referentzia datibo bat bidéz "-tso-" morfema, jada kin personalitate datibo guztiz propioa eta potentzialki hedagarria

Zioén Josu Lavin-ek atzo:

Eta deuco-c noritassuna galduric deucotso sorthu da.

Eskerrik asko, Josu. Bai, hala da. Lehenago "deukot" izan zén datiboa (nik hari hura), nola genioén an sarrera hau:

Eta gaur aipatu nahi genuke ze mendebaldeko euskaran jasota dagó "deukot" datiboa:

Peco gassoa deucot ...  "Mala sospecha le tengo ..."  [Refranes y sentencias, 1596 (425)]

non, "-e-" horrek iragarriko luké (iragarri ohi dú) argumentu datibo bat, zein kasu horretan dén 3. persona singularrekoa, bidéz "-o-". Eta gauza da ze "deu(k)ot" horren kide plurala izanen zén "deutzot/deutsot", ...

Gero, joanen zén galtzen zentzu datibo hori, antzera nola an "daukat" jatorriz-datiboa ere, eta Josu-k zioenez:

deukot horrek NORItasuna galdu ostean, sortu da deukotsot / deukotsat berria, zein ahoskatzen baita orokorki: /dekotzet/.
Eta geroago, analogiaz agertuko da "deukotsot", antzekoa nola goragoko "deukotso", non gehitu zaion berriro "-o-" referentzia datibo bat (deukotsot) bidéz "-tso-" morfema, jada kin personalitate datibo guztiz propioa eta potentzialki hedagarria ki edozein forma verbal zeini sortu nahi zaión 3. personako referentzia datibo bat. [1875] [>>>]

Etiketak: