ostirala, martxoa 31, 2023

Eibarko aditz-taulak (2005): Finkatu dira 'harek ha zeixan' eta 'zuk ha zeizun' gain-eta 'harek ha eixan' eta 'zuk ha zeixan'

Orduña-rekin jarraitu baino lehen, eta mintzatuz gain bilakaera ti "eixan" i "(z)eixan/zeixan" an Eibarko aditza, komentatu behar dugu ze aurreko sarreretan erabili ditugú bi iturri ezberdin ki aipatu Eibarko adizki horiek. Lehenengoa dá apur bat zaharragoa eta ofizialagoa an zentzua ze haren egilea dá "Eibarko Aditz-Batzordia", esan nahi baita Eibarko Udaleko Euskara-Batzordea:

  • "Eibarko aditza", Eibarko Aditz-Batzordia (arduraduna: Serafin Basauri), 1998

eta bigarrena dá berriagoa, eta pribatuagoa: Aintzane Agirrebeña-k egina eta kultur-elkarte batek publikatua:

  • "Eibarko aditz-taulak" ti Aintzane Agirrebeña, Badihardugu Euskara Elkartia, 2005

Lehenengoaz (1998), eta justuki "egin" aditzeko subjuntiboaz, esaten genuén:

Atzoko (eta herenegungo) taulan antzeman ahal dira ondoko bilakaerak (aterea ti "Eibarko aditza", Eibarko Aditz-Batzordia, 1998):

  • eixan → (z)eixan
  • zeixan zeizun

non agertzen dén "harek ha eixan", eta baita, nagusiki, "zuk ha zeixan" ere (halaber agertzen zén "zuk ha zeizun" baina asteriko batez lagundua eta argi utziz ze aldaera horiek "ez dira gramatika aldetik zuzenak"). 

Bigarrenean (2007) aldiz, aurkitzen dugú ondoko paradigma an "egin" aditzeko iraganeko subjuntiboa:

non, ikusi ahal dugun ze finkatu dá "harek ha zeixan" aldaera (jada kin hasierako "z-" hori), hala nola ze "zuk ha zeixan" soilik agertzen dén arten parentesiak, bitarten nagusitu dén "zuk ha zeizun", konponduz a anbiguetatea zein sortua zen ti "harek ha zeixan" berrinterpretatua.

Horrela, esango genuke ze, kasu horretan bederen, zuzenean eta argiki konprobatu ahal izan dugu nóla hasierako "z-" hori gehitu eta nagusitu den. [1946] [>>>]

Etiketak: