ostirala, uztaila 21, 2023

"nion → neion = niezaion = niezazkion" edo "zigun → zeigun = ziezagun = ziezazkigun"

Atzokoaren harira, gogoratu nahi genuké ondoko pasartea aterea ti ondoko sarrera hau:

Aurrena ondo finkatuta utzi beharko genuke ze, objektu-konkordantzia singularretan, "egin" aditza dá argiki sinpleagoa zein  "*ezan" aditza (eta baita regularragoa ere):

deion  = diezaion = diezon
deidazun = diezadazun
deiguzuen = diezaguzuen
deieten = diezaieten = diezeten
neizun  = niezazun
zeidaten = ziezadaten
geneizuen = geniezazuen
zeieten = ziezaieten = ziezeten
Pluraletan, "deizki-" formako laguntzaileek mantentzen dute abantaila argia respektu oraingo  "diezazki-" batuak (ez dagoelarik diferentzia handirik respektu "dietza-" formak):
deizkion = dietzaion = diezazkion
deizkidazun = dietzadazun = diezazkidazun
deizkiguzuen = dietzaguzuen = diezazkiguzuen
deizkieten = dietzaieten = diezazkieten
zeizkion = zietzaion = ziezazkion
zeizkidazun = zietzadazun = ziezazkidazun
eta erabilíz zenbait kontrakzio:
deizk(i)on = dietz(ai)on = diezazk(i)on
deizkidazun = dietzadazun = diezazkidazun
deizk(ig)uzuen = dietzaguzuen = diezazk(ig)uzuen
deizk(i)eten = dietz(ai)eten = diezazk(i)eten
Oro har sinpleena eta errazena litzaké "egin" subjuntibo datiboa. Edonola ere, esan behar da ze, konkordantzia pluralek ondo astundu ahal dituzte flexio datiboak, eta, nire ustez, preferenteki ez lirake eman behar konkordantzia horiek (zein, jakina, beti ere egonen liraké aukeran), erabilíz komunzki konkordantzia datibo singularrak, eta oso bereziki noiz objektua datór ondorenda flexio datiboa:
Eman nión nire gauza guztiak.
... afinda eman neión nire gauza guztiak.
Eman zigún gure gauza guztiak.
... afinda eman zeigún gure gauza guztiak.

Esan nahi baita:

  • nion → neion = niezaion = niezazkion
  • zigun → zeigun = ziezagun = ziezazkigun
Euskara hutsa.