asteazkena, urtarrila 10, 2024

Horixe dira garabideak: bide eta tresna zahar-berriak, sortuak ti material zaharrak bidéz mekanismo zaharrak, zein datózen ki zabaldu bide zaharragoak

Atzokoan bukatzen genuén gure sarrera esánez:

Edonola den ere, Erroman Bara-ren 1914ko artikulu-zatian, irakurri ahal dugú ondorengoa, referitua ki hitzá "zenbakoiztu":

Itz-ori zarr-berria da, bikoitz, irukoitz, oituen antzekoa. [Bera, 1914:15] 

Bai, guztiz ados kin Bera, hitz hori ez da guztiz berria, baizik zahar-berria, hau da berriki derivatua ti material zaharrak erábiliz mekanismo zaharrak (hain propioak nola universalak): hots: zahar-berria. Bihar mintzatuko gara gain "koiztu" biderkatzaile hori.

Eta gaur nabarmendu nahi genuke ze guk ere erabili dugú independenteki kalifikazio hori bera ("zahar-berria") aplikatua ki tresnak zein díren derivatzen ti material zaharrak bidéz mekanismo zaharrak (hain propioak nola universalak). Hala egiten genuén adibidez an ondorengo sarrera, zein gogoratzen dugún osorik:

2018ko maiatzean idazten genuen ondoko sarrera:

Euskatzaindiak hor erabat asmatu du eta indar guztiekin txalotu behar zaio
zein, bere osotasunean doa jarraian:
2011. urtean, Euskaltzaindiaren corpus-batzordeak esan zuen (ustezko) galdegaiak ez duela toki jakinik esaldiaren baitan (Euskaltzaindia, Hitz-ordena. Erabilera estrategikoa, 2011:53):
Berez, ez galdegaiak eta ez ustezko galdegaiak dute toki jakinik esaldiaren baitan. Azentuak markatzen du galdegaia, eta ez esaldiaren baitako kokapenak. Idatzian, testuinguruak laguntzen digu galdegaia atzematen. (Euskaltzaindia, Hitz-ordena. Erabilera estrategikoa, 2011:53)
Hala eginez, Euskaltzaindiak ez du soilik jo aldé euskararen tradizio idatzi zaharra, ez du soilik jo aldé praktika mintzatu oso zabaldu bat (eta esango nuke ze oso bereziki an testuinguru landuak), baizik-ze, gainera, jo duela aldé estruktura progresibo klave bat, zein gaur egun dén ezinbestekoa afin joan garatzen diskurso progresibo, orekatu eta potentea.

Euskaltzaindiak hor erabat asmatu du, eta indar guztiekin txalotu behar zaio. Ez digu inori kendu gure aukera ki erabili aditzaurreko galdegaiak noiz nahi dugun (ezta, jakina, Juan Garziari ere bere aukera ki erabili beti-ere aditzaurreko galdegaiak, hala nahiago badu), onartzen direlarik aditzosteko galdegaiak ere. Perfekto!

Gero, 2014. urtean, itzuliko zén Juan Garzia bere filosofia pobretzailearekin.
Bai, afera honetan gakoa datza an izatea jarrera irekia, eraikitzailea, emanez aukerak, ez kenduz aukerak: inori ezer kendu gabe, eta eskainiz eta landuz bide zabalak, zein, finean, ez diren baizik betiko bide zahar-berriak.
Bai, horixe dira garabideak: bide eta tresna zahar-berriak, sortuak ti material zaharrak bidéz mekanismo zaharrak, zein datózen ki zabaldu bide zaharragoak. [>>>]