larunbata, ekaina 07, 2025

Badirudi ze, muga guztiekin eta lausoki bada ere, Hammarström-en (2016) datuetatik (alegia, dauden zabalenak) esan ahal dugula ze gaur egungo hizkuntzetan (aparte utzita antzinakoak, zeinukoak eta oso informazio gutxikoak) VO nagusitzen da gain OV

Esaten genuen herenegun ze...

... nahiz-eta Hammarström-en helburua dén datu ahalik-eta exahustiboenak ematea, eta bere aproximazioa aurrerapausu bat izan, kontua da ze, gure helburuetarako bederen, lortutako emaitzak ezin dira hartu oso hurbiletik.

Hori esaten genuen zeren:

  • Hildako hizkuntzak ere konsideratzen dira (gure helburua da sinkronikoa):

  • Dirudienez, zeinu-hizkuntzak ere konsideratzen dira (guretzat beste populazio bat dira):

  • Konsideratutako hizkuntzetan egon behra dá informazio idatzi nahikorik:

In order to be included in that count a language has to be mentioned in some publication in such a way that one can argue that it is different from, that is, mutually unintelligible, to all other languages. [Hammarström, 2016:19]

  • Egon ahal dira desoreka geografikoak (munduko alde batzuk erlatiboki gehiago agertzen dira), edota desoreka genetikoak (hizkuntza-familia batzuk erlatiboki gehiago agertzen dira):

Hala izanda ere, horrek ez du esan nahi ze Hammarström-en datuek ez digutela ematen batere informaziorik. Aitzitik, zenbait konsiderazio kontuan hartuta, datu horietatik atera ahalko dugu ideia orokor bat, lauso samarra baina baliagarria hala ere. Ikus daigun, hauxe da Hammarström-en mapa kin datuak on hitz-ordenak:

Konpara daigun kin herenegungo mapa non agertzen diren hizkuntza hilak eta biziak:

Hor ikusi ahal da hildako hizkuntzetan (2. mapako puntu gorrietan), gehienetan egoten dirá SOV hizkuntzak (1. mapako puntu urdinak) edo batere punturik ez (adibidez. peninsula iberikoan batere ez). Horrrela, goragoko datuetatik hizkuntza hilak kenduz gero, banaketa izanen zén are SVOagoa (are VOagoa).

Bigarren konsiderazio bat izanen litzake ze zeinu-hizkuntzak nagusiki izan ohi dirá SOV, halan-ze horiek kenduz gero, banaketa berriro izanen zén SVOagoa (VOagoa).

Hirugarren konsiderazioa litzake ze hizkuntza biziak zeinen informazio idatzi nahikorik ez dagoen izanen dirá tipikoki hizkuntzak kin oso hiztun gutxi, eta hortaz, desagertzeko puntuan egon ahal direla

Informazioa dagoenean ere, gelditu ahal dira desoreka geografikoak edo genetikoak, zein ez diren izanen batere errazak kentzeko, izan ere konsideratu beharko lirake diferentzia ahalik eta objetiboenak artén hizkuntzak (noráino diren ulergarriak, noráino ez,...) eta hor beti egonen dá subjetibitate-gradu bat.

Hori guztia hala izanda, lortu dirá emaitza hauek:

hots,

OV → SOV + OVS + OSV = 2275 + 40 + 19 = 2334

VO → SVO + VSO + VOS = 2117 + 503 + 174 = 2749

Badirudi ze, muga guztiekin eta lausoki bada ere, Hammarström-en (2016) datuetatik (alegia, dauden zabalenak) esan ahal dugula ze gaur egungo hizkuntzetan (aparte utzita antzinakoak, zeinukoak eta oso informazio gutxikoak) VO nagusitzen da gain OV. [2747] [>>>]