igandea, otsaila 24, 2019

"afin-eta egin dezagun ..." > "afin egin..."

Aurreko sarreran, "nahizik-eta" egituran, konprobatu ahal izan dugu nóla OEHn azaldu den bere esangura arartez estruktura final frantsesá: "afin que". Eta justuki expresio hori da etorkia nondik sortu-garatu den euskaraz a-estruktura "afin-eta", zein berdin-ere izan ziteken "afin-ze". Ikus OEH:
AFIN. (Seguido de eta). A fin de que, con objeto de que. Giten othoi, onsa bizi Ienkoarekila batian haren grazia saindian, afin-eta ohoiñ tronpur hura, herioa jin dadinian, edo egunaz edo gauaz gure kontre, guk hura trunpa dezagun eta, ez hark, gu. Tt Onsa 61. Afin-eta ihesi egin dezazun haier, ebita ditzazun. Tt Arima XV. [OEH]
Nabarmentzekoa iduri zaigu nóla kasu honetan "-eta" indartzailea atxiki zaio ki "afin" mailegatua, hala erákutsiz bere versatilitatea.

Eta, jarraituz ber bidea (mekanismoa) zein jarraitu den an antzeko estrukturak, hor ere erabil litezke aditz-forma ez-jokatuak, nola aditz-erroa edo partizipioa, ordezta aditz-forma subjuntibo jokatuak, horrela sinplifikátuz aditza noiz komeni den:
Afin eta ihesi egin dezazun haier, .... Tt Arima XV. [OEH]
Afin ihesi egin haier, ...
Hor, ohi bezala, "-eta" ere sinplifikat liteke. [453] [>>>]

Etiketak: ,