ostirala, ekaina 18, 2021

Hartley (1928): "...to set up a quantitative measure whereby the capacities of various systems to transmit information may be compared"

Genuén aipatu atzo Hartley-ren papera (1928) titulatzén "Transmission of information", non jartzen baitira oinarriak zeintan gero Shannon-ek eraikiko du bere teoria. Hantxe ondo ikus daiteke nóla komunikazio-teoria horren helburua, berez, ez du zerikusirik kin esaldien antolakuntza, hitz-ordena edo antzeko kontu sintaktikoak, baizik-ze autore horien ardura dirá posibilitate kodifikatzaileak e sistemak zeinekin transmititzen den informazioa, euren kapazitate kodifikatzaile teorikoa, nahiz akaso kapazitate hori ez den guztiz erabiltzen:

Helburua dá:

...to set up a quantitative measure whereby the capacities of various systems to transmit information may be compared. [Hartley, 1928]

Gero, neurri hori aplikatzen duté ki hizkuntzak, konsideratuz corpus konkretuetan erabilitako hitzak eta hango maiztasun erlatiboak, eta tratatuz hitz guztiak berdin-berdin (izenak, aditzak, adjetiboak, adverbioak, artikuluak,...). Berriro nabarmentzakoa da nóla, tratamendu horretan, hitz guztiak dirén berdin, denak ere dirá parte hen kode bat zeintan zeinu (hitz) horiek erabiltzen diren kin probabilitate bat (respektu hitz-erabilera guztiak) nondik kalkulatuko baita hitz bakoitzak aportatuko duen entropia [gure hemengo h(p)].

Eta, diogunez, kalkulu horretan ez da kontuan hartzen hitz-ordenarik, zein den gure ardura nagusia (zeren horren arabera baldintzatua geldituko da kodearen irekitasun komunikatiboa, benetako potentzia komunikatiboa, ...), baizik-ze soilik diren konsideratzen hitzak (edo silabak, edo letrak, ...), denak berdin tratatuak, eta hitz horien maiztasun erlatiboak (an corpus printzipioz zabal bat): horrekin erabakiko litzaké hizkuntzaren entropia, zein konparatuko litzake kin beste hizkuntzen entropia (hizkuntzaren ustezko kapazitate kodifikatzailea). []