igandea, abuztua 06, 2023

"de(ra)utzo" formaren singularra izanen zén "de(ra)uko", zein bát datorren kin bere konkordantzia bipersonala: "jako < diako" (= "zaio")

Genioén herenegun:

Begira deiogun ki lehenengo koadrotxoa, non aipatzen dirén adizkiak on gaurko mendebaldea:

nabari dugu ze Arizabalo-k ez du argi ikusten ze mendebaldeko"deutso, -a, -e" formak derivatzen dirén tik "eutsi":

  • ¿eutsi?

eta aditz horren jatorrian jartzen dú:

  • *e-u auxiliar

zein interpreta litekén nola "*edun" aditza, nondik proposatzen duén:

  • *deu+io > *deutsio > deutso,-a,-e

Hor, guk bestetan justifikatzen saiatu garenez, ikusten dugu aski argiki "*eradun" aditzaren forma objetu-pluralak, zein, arrazoi ezberdinengatik, hasi ziren erabiltzen kin objetu singularrak (edota pluralak ere):

  • de(ra)utzo > deutzo/deutso
Beraz, mendebaldeko formak, gure analisian, etorriko zirén tik "*eradun" aditza.

Horren singularra izanen zén:

  • de(ra)uko

zein bát datorren kin bere konkordantzia bipersonala:

  • jako < diako (= zaio)
nola gertatu ohi den. [2075] [>>>]