Euskaltzaindia (2021). "Dena den, subjektua, objektua, zehar-objektua eta aditza dira hizkuntza batean ordena kanonikoa nolakoa den aztertzeko kontuan hartzen diren osagaiak."

Aurreko sarreretan ikusi dugu nóla Juan Garzia-ren ordena sintaktiko neutroa (an esaldi neutroak, non ez dagoen galdegairik) dén zurrun-zurruna (preseski, SOV zurrun-zurruna), hala respektu posizioa on sujetua, osagarri direktoa, indirektoa eta aditza an esaldi transitiboak, nola ere respektu posizioa on bestelako osagarri zirkuntantzialak, zeinen kokapen neutroa ondo zehaztuta legoke ondóren sujetua. Horretaz, gogora daigun ondorengo sarrera:

• Juan Garzia (2014) burúz ordena neutroa on osagarri zirkunstantzialak: "subjektua (abs./erg.) [edo datiboa] / zirkunstantziala(k) / .../ aditza"

Euskaltzaindia, bere aldetik, ez da hain exigente/zurruna respektu ordena neutro transitibo hori, nahiz onártu Juan Garzia-ren ereduaren muina, hau da haren eredua respektu posizioa on sujetua, osagarri direktoa, indirektoa eta aditza an esaldi transitibo neutroak, nola genioen an sarrera hau:

• Ordena neutroan, aditza an esaldi-bukaera eta justuki lehenago kokatuko dá bere objetua

nondik:

Alegia:

subjektua (erg.) / zehar objektua / objektua / aditza ["Euskararen Gramatika, 2021:1862]

Báda, ordea, diferentziarik artén Juan Garzia-ren eredua eta Euskaltzaindia-k dioena, izan ere, osagarri zirkunstantzialetan, Euskaltzaindia-k (2021) ez du jokatzen hain zurrun nola Juan Garzia-k (nahiz espreski aipatu haren lana), útziz zehazteke zéin izanen litzakén posizioá on osagarri zirkunstantzialak an ordena neutroa, eta finean atéreaz halako osagarri zirkunstantzialen kokapena ti arau neutroa:

Kontu korapilatsua da, azterketa gehiagoren beharra duena. Dena den, subjektua, objektua, zehar-objektua eta aditza dira hizkuntza batean ordena kanonikoa nolakoa den aztertzeko kontuan hartzen diren osagaiak. [Euskaltzaindia, 2021:1863] 

Hortaz, konsidera geinke (genei, geneike,genegike, genezake) ze...

Dena den, subjektua, objektua, zehar-objektua eta aditza dira ordena kanonikoa nolakoa den aztertzeko kontuan hartzen diren osagaiak. [Euskaltzaindia, 2021:1863]

Eta horrek bide emanen liguke ki konsideratu adibidez lehengo eguneko esaldi hura (ikus berriro beherago) nola neutroa barné eredu estandarra, esan nahi baitá kin zilegitasun estandarra, nola genioen an sarrera hau:

Nazioarteko adituek duela 55 milioi urte bizi izan ziren landare eta animalien fosilak jaso dituzte Ozeano Artikoan.

Amaitzeko esán ze, besterik ezean (kontextu aski berezirik ezean), ordena neutroko titular periodistikoak neutrotzat jo beharko lirake. [2391] [>>>]