Beste referentzia inportante bat zein Horn-ek aipátu an bere "Contrast and clausal order: on beyond Behaghel" (2022) dá Jan Firbas:
The 'psychological subject' (what the sentence is about), also known as theme or topic, precedes the psychological predicate or rheme. [Horn, 2022:815]
Horretaz ere mintzatuak gara adibidez an ondoko sarrera:
Genioen herenegun ze esango genuen zerbait gehiago gain Firbas-en teoria funtzionala, eta hor doá ondorengo aipua ti bere artikulua titúlatzen "On the concept of communicative dynamism in the theory of functional sentence perspective" (1971):
Sentence linearity is an indisputable fact. It makes the speaker/writer arrange the linguistic elements in a linear sequence, in a line, and develop the discourse step by step. I believe to be right in assuming that the most natural way of such gradual development is to begin at the beginning and proceed in steady progression, by degrees, towards the fulfilment of the communicative purpose of the discourse. If this assumption is correct, then a sequence showing a gradual rise in degrees of CD (i.e. starting with the lowest degree and gradually passing on to the highest degree) can be regarded as displaying the basic distribution of CD. [Firbas, 1971:138]Hori da Firbas-en planteaméndu orokorra: informazioa joango litzake progrésatzen gradualki, hásiz ti informazio thematikoena (tipikoki sujetua) eta bukátuz an parte rhematikoena (tipikoki an osagarriak).
eta baita gogoratu nahi genuké Firbas mintzátuz burúz gorago aipatutako Mathesius:
Hori-ideia ezen bádira zenbait printzipio komunikatibo zeinen arabera modu ezberdinean optimizatu ahal dirén munduko sintaxi partikularrak an etapa ezberdinak (akaso azpi baldintza ondo ezberdinak) ez da batere berria. Izan ere, ideia hori aurkitu ahal dugú jada an Mathesius (1911), zeintaz Firbas-ek dio (an bere "A functional view of 'ordo naturalis'", 1979):
Mathesius conception of word order as an outcome of an interplay of principles is in harmony with his endeavour to fully appreciate the tendencies that are at work in language (Mathesius 1911). These principles may differ in intensity an manner from language to language, or even from an stage to another in the historical development of a language. Language is therefore not viewed as a closed and perfectly balanced system. [Firbas, 1979]Hor konsideratzen ari da ze sintaxiek etapa ezberdinetan izan ahal dituzté baldintza eta behar komunikatibo ezberdinak zeinen arabera modu ezberdinean optimizatuko dutén euren ordena an etapa diferente horiek barrén euren garapen historikoa.Beste batzutan ere erabili da halako ideia on optimizazioa, baina askotan soilik konsideratuz bere alde sinkronikoa: hala egiten du adibidez Tomlin-ek (1986), zek proposatzen ditú zenbait printzipio funtzional zeintatik derivatuko litzakén gaur egungo hitz-ordenen banaketa sinkronikoa, non argiki lehenesten dirén SOV eta SVO ordenak (ikus gure sarrera titulatzén "[#12] Tomlin (1964): "These principles derive from fundamental cognitive constraints on the processing of linguistic information."").
Hawkins bera ere, an bere "Efficiency and complexity in grammars" (2004), finean ari da formaltzen eredu bat arrén inplementatu Tomlin-en (1986) maiztasunen ordenazio sinkronikoa. Ikus ondoko pasartea aterea ti gure "Hizkuntza bere osaotasunean" (2017), non ikusi ahal dugun zéin den Hawkins-en prozedimenduaren muina (alegia, bilátu supuesto egokiak afinda inplementátu Tomlin-en banaketa estatikoa edo sinkronikoa):
Mathesius-en planteamendua, ordea, ez da soilik sinkronikoa, baizik ere diakronikoa, berdin nola Hoeks-ena (2016), edo berdin nola gurea ere noiz genioen an "Sintaxia da ekonomia purua":Munduko hizkuntzen sintaxiak dirá momentuko emaitza puntualak zein diren sortzen ti maximizazio komunikatibo-ekonomiko konkretuak zein doazen garatzen diakronikoki an hizkuntzak segun zenbait irizpide orokor (zeinen relevantzia doán aldatzen), eta azpi zenbait restrikzio estruktural (zeinen indarrak ere aldakorrak baitira).Bai, baldintza eta behar komunikatiboak erabat diferenteak dirá ...
... from an stage to another in the historical development of a language. [Firbas (1979) burúz Mathesius (1911)]eta, dimensio diakroniko-funtzional hori dá kruziala.
Bai, oso referentzia interesgarria(k). [2469] [>>>]
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina