Sujetuak ez dira izaten luzeak (euskaraz euren gehiengoa dá eliptikoa: %51,9, hau da zero luzerakoak), eta gainera gehien-gehienetan izaten dirá thematikoak, emanez informazio referentzial kontextuala, halan ze ez dira izaten problematikoak (sinplizitatez, sujetuen luzamendua ez dugu modelatu behar)

Genioén atzo:

Aditza, ordea, ezin liteke luzatu, eta sujetuak euren aldetik ez dira izaten luzeak (euskaraz euren gehiengoa dá eliptikoa: %51,9, hau da zero luzerakoak), eta gainera gehien-gehienetan izaten dirá thematikoak, emanez informazio referentzial kontextuala, halan ze ez dira izaten problematikoak (sinplizitatez, euren luzamendua ez dugu modelatu behar).

Bai, sujetuko informazio thematiko-referentziala ez soilik ez da tipikoki luzatzen, baizik ze adibidez euskaraz sujetu gehienak izaten dirá eliptikoak (%51,9), hau da, zero luzerakoak. Bestela, agertzekotan, izaten dirá tipikoki laburrak, baina luzatzekotan ere sujetuetako informazioa izten dá thematikoa, referentziala, ezaguna, eta hortaz, kontextuala, eta ez-problematikoa, halan ze bere barneko ordena ez da izaten hain erabakiorra. Esan nahi baita ez dela izaten arazo nabarmenik an prozesamendua on sujetu thematikoak (nahiz arazorik egotekotan, ordena burulehenak gehituko dú koherentzia baita an informazio thematiko luzea.

Ez, ez dago konparatzerik ha inportantzia on hitz-ordena an konplementazio rhematiko-akontextuala on objetua, eta inportantzia askoz txikiagoa on hitz-ordena an konplementazio thematiko-kontextuala on sujetua. Ez dago paralelismorik artén esaldiko bi osagai horiek respektu euren arazo prozesatibo potentzial tipikoak: gakoa aurkitzen dá an predikatua. hala genioen an ondorengo sarrera zein gogoratzen dugún:

• [1500] Arazo prozesatzaileak agertzen dira oso nagusiki an objetu-osagarriak, ez an sujetuak: ez dago paralelismo funtzionalik artén prozesamendu-arazoak zein sor daitezken an objetu-osagarriak eta arazoak zein sor daitezken an sujetuak

Sarrera honetan genioenez ("Aditzaren osagarria izaten dá esaldiko parte dinamikoena (informazio rhematikoena, xehetuena, uztartzeko zailena, hedagarriena, pisutsuena, prosodikoki indartsuena)"):

... aditzaren osagarria izaten dá esaldiko parte dinamikoena, rhematikoena, xehetuena, uztartzeko zailena, hedagarriena, pisutsuena, prosodikoki indartsuena. non dén garatzen informazio zehatzena ("development (unfolding) of the information"). 

Aditza ez da hain dinamikoa, ez da hain rhematikoa (nahiz bere informazioa dén fundamentala ki jarraitu garatzen esaldia), ez da hain xehetua (justuki osagarriak xehatzen eta osatzen du aditza), ez da zaila uztartzeko (prozesatzeko), baizik ondo erraza (sujetuaren ostean perfektuki uztartzen da bai sintaktikoki, bai semantikoki, bai diskursiboki, bai ...), ez da hedagarria (aditza hedatzen da justuki bidéz bere osagarria), ez da hain pisutsua (ez da izaten batere pisutsua), ez da hain prosodikoki indartsua (justuki zatio bere izaera gutxio rhematikoa zein bere osagarria), halan-ze esan ahal da ze aditzaren informazioa dá garatzen (destolezten, unfolding) an bere (orohar hobe geroko) osagarria.

Aditza dá zutabe rhematiko nagusia on esaldia, zeintan den oinarritzen informazio are rhematikoagoa. Eta zutabe hori oinarritzen da an sujetua, zein osatu ohi den kin informazio thematiko (ulertzeko erraza, informazio konpartitua) minimoa za ulértu esaldiko mezua an posizio abantailatsua (ikus "Eizagirre et al. (1994): "Arazoa areagotu egiten da informazioaren bi zutabeok (aditza eta sujetoa) elkarrengandik urruntzen ditugunean,..."). 

Sujetuen informazioa izaten da tipikoki hain laburra ze, gogora daigun, euskaran sujetu transitiboen gehiengoa, euren erdiak baino gehiago (%51,9), ez dira explizituak, baizik eliptikoak, zero luzerakoak (ikus "Euskarazko esaldi transitiboetan, sujetu omitituak (eliptikoak, "subject pro-drop") dirá gehiago (%51,9) zein sujetu explizituak (Pastor, 2019)"). 

Baldintza horietan, egítea paralelismo bat artén sujetuetako prozesamendu-arazoak eta objetuetakoak ez dirudi (da irudi) oso zorionekoa (ez dirudi batere realista), nahiz ulertzen dugun ze Hawkins-ek hala egin behar izan du náhizik inplementatu Tomlin-en maiztasun sinkronikoak. 

Arazo prozesatzaileak agertzen dira oso nagusiki an objetu-osagarriak, ez an sujetuak: ez dago paralelismo funtzionalik artén prozesamendu-arazoak zein sor daitezken an objetu-osagarriak eta arazoak zein sor daitezken an sujetuak, supuesto hori ez da eusten.

Hortaz, sujetuak ez dira izaten luzeak (euskaraz euren gehiengoa dá eliptikoa: %51,9, hau da zero luzerakoak), eta gainera gehien-gehienetan izaten dirá thematikoak, emanez informazio referentzial kontextuala, halan ze ez dira izaten problematikoak. Horrela, eta sinplizitatez, sujetuen luzamendua ez dugu modelatu behar. [2497] [>>>]