larunbata, abuztua 02, 2025

de Yrizar (1992): "Otra particularidad, ésta casi exclusiva del verbo bermeano, es la presencia de '-tzo' en las formas intransitivas bipersonales (nor-nori)"

Horixe ere (titulukoa) irakurtzen dugu an jada aipatutako lan mamitsua ganik Pedro de Yrizar (1992, ikus adibidez #2799):

Otra particularidad, ésta casi exclusiva del verbo bermeano, es la presencia de -tzo en las formas intransitivas bipersonales (nor-nori) con objetos indirectos de tercera persona del singular y del plural (presente y preterito, sujeto singular y plural), como dxatzo «él te es». Parece que aparte de en Bermeo, únicamente se usan estas fonnas en Mundaca (juntamente con dxako) y en Elanchove, donde se utilizan datxo y datzo, de acuerdo con los datos de Gaminde, quien ha recogido estas formas en 119 pueblos y barrios vizcainos. En todos los restantes, la terrminación es -ko. En los demás dialectos se tiene -yo y -ko (-kio). [de Yrizar, 1992:446]

non, gure analisian, agertzen zaigún jatorrizko "*eradun" aditzaren morfologia plural zaharra:

  • derauko singularra versus derautzo plurala

baina erabilia an singularrak:

  • dxatzo singularra eta ez dxako
Horrek berriro adibidetzen digú ze errazki erabili ahal dén pluraleko morfologia xedé adierazi singularrak (singularrekoa delakoan). Gero, batzuetan, pluraletan gehituko dá "-z" morfema ("-za"). Eta, gure ikuspegitk, horrela sortu zirén medebaldeko laguntzaile transitiboak on "nork-nori-nor": alegia, erabiliz "*eradun" aditzeko morfologia plurala an singularrak (ikus adibidez #1874). [2803] [>>>]

5 Comments:

Blogger Josu Lavin said...

zaizkio > zaizko > zaitzo
derauzkio > derauzko > derautzo

zaizka > zaitza
derauzka > derautza

daduzka > dadutza (Lç 1571)

larunbata, abuztua 02, 2025 2:47:00 PM  
Blogger Josu Lavin said...

daduzkio > daduzko > dadutzo > [deutso]

daduzka > dadutza > [deutsa]

larunbata, abuztua 02, 2025 3:15:00 PM  
Blogger Josu Lavin said...

casi excludiva del verbo bermeano...
pero recogidas en 119 pueblos y barrios???
Nola jaten da hau?
Gora jatzo eta datzo!

larunbata, abuztua 02, 2025 8:11:00 PM  
Blogger Josu Lavin said...

Blog-administratzaileak iruzkina kendu du.

larunbata, abuztua 02, 2025 8:11:00 PM  
Blogger Jesus Rubio said...

Diozu, Josu:

casi excludiva del verbo bermeano...
pero recogidas en 119 pueblos y barrios???
Nola jaten da hau?
Gora jatzo eta datzo!

Ea ba: Iñaki Gaminde-k jaso ditú datuak an 119 herri eta auzo, eta 119 horietatik soilik jaso dú "dxatzo" (edo "datzo") an 3 (Mundaka, Elantxobe eta, jakina, Bermeo).

igandea, abuztua 03, 2025 10:08:00 AM  

Argitaratu iruzkina

<< Home