astelehena, urria 27, 2025

Bilatuz adibideak on moneta konmemoratiboak, zeini akaso hizkuntza iberikoan dei zeiekén "akariśalir"

Amaitzen genuén atzo mintzatuz gain moneta konmemoratibo posible batzuk, zeini akaso hizkuntza iberikoan dei zeiekén "akariśalir":

Izan ere, eta konsideratu denez, "śalir" hitzak egin leioke referentzia ki ordainbide bat, akaso moneta-klase bat (... sobre sendas monedas ibéricas...: taŕakonśalir, iltirtaśalir,...), eta kontextu horretan "akariśalir" iberiko horiek interpreta litezke nola beste moneta-klase bat, akaso garai eta paraje haietan ondo ezaguna, zein izanen zén nolabaiteko moneta konmemoratiboa, berezia, alegia (beste) ageriko oroigarri bat gain zeozer gogoangarria (ikus #2886).
Saiatu gara bilatzen halako moneten adibideak, eta konprobatu dugu ze peninsula iberikoan existitzen zirén (adibidez) influentzia mitologiko oso zaharrak eta urrutikoak, nola gertatzen den an ondorengo moneta, ekoiztua an Carteia-ko txanpon-lantegia (egungo Cádiz provintzia, K.a. II.mendea), zeintaz Luis Amela-k dio (an bere "Una moneda con letrero griego de Sagunto", 2012): 

..., la tipología del anverso correspondia al dios Neptuno, lo que parece bastante claro gracias a la compañía del tridente, y en el reverso aparece la victoria de Samotracia, que figuró por primera vez en monedas del rey macedonio Demetrio Poliorcetes (306-283 a.C.). Todo parecía aludir a una victoria naval. [Amela, 2012:173]

Hizkuntza iberikoan ere egiten zirén monetak kin halako influentziak, nola dén adibidez ondorengo hau zeintaz ondoko hori irakurri ahal dugún an webgunea on Museu de Prehistòria de València (Arse, Saguntum, K.a. II-I mendeak):

R/ Proa, sobrevolada por una Victoria sosteniendo una corona, a dcha., Leyenda arse,... [Webgunea on Museu de Prehistòria de València, K.a. II-I mendeak]

Antzera gertatzen da an beste txanpon hau (irudia hartu dugu ti Moneda ibérica webgunea), zeinen atzealdean adierazten baitá goragoko ber ideiá on garaipena (eta zeinen irudia ere ez den hain ezberdina), hala nola "arse" hitza, zein dén lantegia non ekoiztu zen (Saguntum):

Proa, sobrevolada por una Victoria sosteniendo una corona,...

Aurrekaldean aurkitzen dugú irudi bat, gure ustez aski elaboratua, zeinen inguruan dugún inskripzio iberiko bat zein zehazten dén an irudiko oina:

Beraz, konstatatzen dugu ze moneta iberiko zaharrak (garai hartakoak) izan zitezkén konmemoratiboak, eta jásoz, gainera, oso urrutiko influentziak. Akaso klase horretako batzuei dei zeiekén "akariśalir" (gogoratu #2888). [2889] [>>>]