Gakoa ez datza soilik an hitzen valorazio diferenteak ganik hiztunak, baizik ere an hitzen aukera bera, zein den diferentea, zio izán baldintzatua

Amaitzen genuen atzo esánez:

Hori guztia izan ahal da kasualitatea? Izan liteke, baina ezin uka ze espektroen zabalera ondo lotzen da kin hizkuntzen sintaxia, halan ze ondo pensa liteke ze... ez da kasualitate hutsa. Eta, orduan, ez balitz kasualitate hutsa, nóla azal geinke erlazio hori, partzialki bada ere? Zergátik buruazkentasunak ilunduko luké aukeratutako hitzen efektibitatea?

Zeren justuki esaldi bukaera izaten da lekurik komunikatiboki efektiboena, non elementu informatiboek iritsi ahal duten euren eraginkortasun maximoa, behin ondo aurkeztuak edo thematizatuak, eta esaldi-amaiera horretan aukeran bakartuak eta produzituak kin entonazio egokia eta ez-baldintzatua. Izan ere, esaldi-bukaerako posizio hori dá posizio privilegiatua xedé hitzak distira daitezen. 

Aitzitik, esaldi-bukaeran aditza jarrita, edo postposizio bat, kasu bat edo beste edozein elementu (edo elementu-sorta) zein den erabakiorra ki ulertu bere (euren) aurreko izenaren zentzu betea (eta ondorioz, izen horren interpretazio betea ere), horrek finean baldintzatuko du izenaren ulermen semantikoa eta expresiboa, zeren itxaron beharko baita harik ezagutu informazio komunikatiboki estrategiko hori guztia afinda emán zentzu osoa ki izen inkoherente hori, hala onerako nola txarrerako, hala zorionerako, nola zoritxarrerako, akaso bide horretatik eraginez valorazio emozional baxuagoa ganik hiztunak, eta akaso hola eraginez hitzen espektru emozional estuagoa.

Zehazkiago, sintaxi buruazkenak bi modutara eragingo luke gain hitzen banaketa ezberdinak (zeinen mediana eta variantza baliatu baitira ki sortu hizkuntzen zorion-rankinak bidéz textu-analisi estatistikoa):

1.: Alde batetik, sintaxi buruazkenak baldintzatuko luké erabilitako hitzen aukera bera (hitz-multzoa bera); esan nahi baitá ze sintaxi buruazkenaren inkoherentzia informatibo-expresiboak eragingo luké sortzea mezu sinpleagoak, baldintzatuagoak, gutxio elaboratuak, non hitzen aukera bera izanen zén gutxio zabala eta baita orohar gutxio expresiboa ere. Puntu horretaz, gogora gaitezen nóla blog honetan behin baino gehiagotan mintzatu garen burúz eragina on hitz-ordena buruazkena gain biraoak, txisteak, expresio idiomatikoak,... zein hizkuntza buruazkenetan izaten dirén gutxio elaboratuak eta baita gutxio erabiliak ere (zio izán gutxio eraginkorrak), bide horretatik baldintzatuz aukeratutako hitzen sorta bera.

2.: Beste alde batetik, aukeratutako hitzak eurak ere ez dira orohar izanen berdin efektiboak an hitz-ordena buruazkena respektu burulehena; esan nahi baita ze justuki gorago aipatutako inkoherentzia informatibo-expresibo horrek halaber baldintzatuko du aukeratutako hitzen eraginkortasuna eta distira, halan ze euren interpretazioa bihurtuko dá erlatiboki deskriptiboagoa, entonatiboki gutxio adaptatua ki egoera komunikatibo konkretuak, eta orohar erlatiboki gutxio eraginkorra, akaso bide horretatik sortuz erabilitako hitzen valorazio baxuagoak ganik hiztunak.

Esan nahi baita ze gakoa ez datza soilik an hitzen valorazio diferenteak ganik hiztunak, baizik ere an hitzen aukera bera, zein den diferentea, zio izán baldintzatua. [2865] [>>>]