astelehena, martxoa 14, 2022

SVO absolutiboa: ordena bat zein ez den normalean aipatzen an Altuberen eredua

Azpimarratzen ari gara azken sarrerotan a diferentzia zinez fundamentala zein Altubek ezartzen du arten esaldi opositiboak eta absolutiboak. Eta fundamentala da zeren justuki horren arabera esaldiko hitz-ordena izanen dá askoz rigidoagoa an opositiboak (galdegai opositiboa beti kokatuko da aurré aditza) baina askoz askeagoa an absolutiboak (non, finean, galdegai formala izanen dén aditzaren kualitate afirmatiboa). 

Eta gauza da ze, gure ustez, oinarrizko diferentzia hori ez dela normalean azpimarratzen noiz den interpretatzen Altuberen teoria, halan-ze ondo argi utzi nahi genuke diferentzia hori eta bere ondorio praktiko handiak an ordenazioa e esaldia. Altubek (1929:36-37) dio:

eta:

Bai, azken buruan hor Altube egiten ari da oinarrizko sailkapen bat arten galdegai opositiboak (kontrastiboak), zeinen kokapena an esaldia izanen litzaké zurruna; eta esaldiko osagai absolutiboak (informatiboak, neutroak), zeintan ez zen nagusituko ezein kontraste, baizik informazio-emate hutsa, an modu neutroa, sinpleki géhituz informazioa ki aurreko informazioa, halan-ze, ikusi dugunez, azken esaldi horiek (absolutiboak, neutroak) eman daitezké honela:

Amak erosi dú liburu bat.

esan nahi baita ze eman daitezke perfektuki an SVO absolutiboa, jarrai-ki Altube.