Oregi (1974): "... gero, gainetiko bereizkuntza-zurrean, dakarrE > dakarDE, dakarTE"

Atzokoan mintzo ginen burúz aplikazioa on "e" erro vokalikoa an izenorde/erakusleak nola "ha-e- > h-e- > e-", "zuek" eta baita an "guek" analogikoa ere. Gero izenorde horiek integratu ziren an aditz-morfologia bidéz prozesu bat zein ez den izanen oso urrun ti ondokoa zein Oregi-k (1974) eskematizatzen digun honela:

• dakarrAE → dakarrE

zein hizkera batzuetan bihurtuko zén:

• dakarrE → dakarDE, dakarTE 

non, Oregi-k (1974) dioenez, 

... gero, gainetiko bereizkuntza-zurrean, dakarrE > dakarDE, dakarTE [Oregi, 1971:310]

agertzen dén "-D-" edo "-T-" soinu oklusibo bat (akaso hizkera horietan  abiatuz ti "dakarHE" previo bat?), zein ez zegoen hor lehenago (dei deiogun epentetikoa), eta zein, Oregi-ren hitzetan, garatuko zén bereizkuntza-zurrean. Horren inguruan, gogoratu nahi genuke gure ondorengo sarrera:

• [1912] "dio + e = dio + t + e" non, alde batetik, agertu zaigú "t" epentetiko bat, eta bestetik, bi "e" indefinitu postpositibo, bata datiboa eta bestea aktiboa

Aurreko egunetan ikusten ari gara nóla, gure analisian, "e" partikula kokatu ahal den prepositiboki edo postpositiboki, baina beti ere berekin erámanez oinarrizko ideia bát on indefinizioa, zein, kontextuaren arabera, aplikatu ahal den an modu ezberdinak ki elementu ezberdinak, nola adibidez ki galdetzaileak arrén sortu adibidez izenordeak:

... "e" prepositibo hori izan zitekén ber "e" zein garai zaharretan kokatu zen aurrén galdetzaileak arrén sortu adibidez izenordeak nola "iñor <*e-nor"  edo "ezer < *e-zer":

... iñor 'alguien' (...) < *e-nor, cf. com. nor 'quien', e-zer 'algo'. de zer 'qué', etc. [Mitxelena, 1961:67]

Erabilera horretan ere kin signifikantza indefinitu berbera zein izanen zuén an aditzak

Eta baldin atzo ikusten genuén "e" partikula horren erabilera prepositibo bat (gure analisian bederen), gaur azpimarratu nahi genuke haren erabilera postpositibo bat an aditzak, zeintan "e" hori bihurtuko litzakén referentzia datiboa eta aktiboa ki 3. persona plurala, zein gure ikuspegitik dén persona indefinituena. Genioén hemen:

... (baliteke bi "e" horiek, alegia pluralgilea eta indefinitua, etortzea ti ber jatorri komun zaharrago bat, non akaso "e" horrek adieraziko zuén zerbait indefinitua an denbora, kantitatea,...).

Horrela, daukagu:

• die

non gure "e" indefinitua bihurtuko litzaké referentzia datiboa on 3. persona plurala, eta

• die + e = die + t + e 
  

non, alde batetik agertu zaigú "t" epentetiko bat, eta bestetik, amaieran gure "e" indefinitua baina orain nola referentzia aktiboa ki 3. persona plurala.

Akaso, azken adibide horretan hobeki ikusten da Oregi-k aipatutako bereizkuntza-gogo hori artén "-e" indirektoa eta "-te" aktiboa an ber adizkia. [2930] [>>>]