Gure ikuspegitik, kasu guztietan ere (futuro zaharra, potentziala, referentzia plural datiboak, referentzia plural aktiboak) daukagú ber "e" erro vokalikoa (an "e-kar") kin aurreko soinu epentetiko oklusibo bat (tipikoki "-t-" edo "-k-")

Atzokoan komentatzen genuen nóla sortuko zén bukaerako "te = (t)e" partikulá an adizkiak nola  "dakarTE", signifikatuz 3. persona plural agentea. Sorrera hori gertatzen zen bidéz garapena on soiun oklusibo bat aurrén "e" erroa, zeinekin hobeki ezberdinduko zen ti "e" referentzia datiboa: 

Horrela, daukagu:

• die

non gure "e" indefinitua bihurtuko litzaké referentzia datiboa on 3. persona plurala, eta

• die + e = die + t + e 
  

non, alde batetik agertu zaigú "t" epentetiko bat, eta bestetik, amaieran gure "e" indefinitua baina orain nola referentzia aktiboa ki 3. persona plurala.

Edonola ere, "te = (t)e" partikula hori berdin erabiliko zén ki emán 3. persona pluraleko referentzia datiboak an adizki intransitiboak nola "doaTE", antzera nola "ko = (k)o" an 3. persona singular datiboak, biak ere erámanez soinu ez etimologikoak (epentetikoak). Horretaz mintzo ginén an gure:

• [1902] Horrela sortuko zirén "-te-" eta "-ke-" partikula potentzialak, biak ere kin "-t-" edo "-k-" epentetikoak

Ikusi dugu an aurreko sarrerak nóla Zaldubi senpertarrak erabili zituén "dohatzo" eta "doazco" forma pluralak (haiek hari) an XIX. mendea. Singularrean erabiltzen dú "doaco", zein ez den baizik "doa + o" kin "-k-" epentetiko bat:

• doako = doa + k + o

Askoz lehenago, Etxeberri Ziburukoak ere erabiltzen zuén ber "doaco" ("hura hari") an bere lana on 1627 (zeintaz mintzatu garen adibiez hemen):

Eta nóla ematen zuén Etxeberri Ziburukoak (1627) "hura haiei"? Ba, ematen zuén "doate", zein ez den baizik "doa + e" kin "-t-" epentetiko bat:

• doako = doa + t +e

Hona hemen zéin azalpen ematen duén Patxi Altunak an bere edizio kritikoa on "Manual devozionezcoa" (1627):

Oso interesgarria iruditzen zaigu nóla doazen alternatzen "-t-" eta "-k-" soinu epentetikoak finéz burutu lotura edo konposizio berriak.

Zeren, "hari doako" izanik, ez al zen printzipioz regularragoa "haiei doake" zein "haiei doate"? Zéin izan ziteken arazoa zek blokeatu zuen "doake" regularrago hori? 

Ba arrazoi superfizialengatik, akaso fonetikoak edo akaso zeren halako adizkia: "doake" jada exisititzen zén. Zehaztu daigun ze "doake" forma hori ere, antzera nola besteak ez litzake baizik "doa + e" kin (orain) "-k-" epentetikoa, eta non, kasu honetan, "-e-" hori ez den justuki "e" pluralgilea an "doate" baizik "e" bat adiéraziz zérbait indefinitua, ez-presentziala, akaso futuroa, edo posiblea: "doake" (baliteke "e" pluralgilea eta "e" indefinitua etortzea ti ber jatorri komun zaharrago bat, non akaso "e" horrek adieraziko zuén zerbait indefinitua an denbora, kantitatea,...).

Horrela sortuko zirén "-te-" eta "-ke-" partikula potentzialak, biak ere kin "-t-" edo "-k-" epentetikoak. 

Gure ikuspentutik, kasu guztietan ere (futuroa, potentziala, referentzia plural datiboak, referentzia plural aktiboak) daukagú ber "e" erro vokalikoa (an "e-kar") kin aurreko soinu epentetiko oklusibo bat (tipikoki "-t-" edo "-k-"), zeinen sorreraz jarraituko garén mintzatzen, Ikus ere adibidez #1903. [2931] [>>>]