asteazkena, urtarrila 11, 2017

Behar da desdoblamendua hon "A-ren eta B-ren artean"

Erramun Gerrikagoitiak duela gutxi aztertu du adibide bat zein Ibon Sarasolak erabili du an bere azken liburua (Bitakora kaiera:148), eta non Sarasolak aurreratuak ditu bai subjektua eta baita aditza ere:
Amildegi bat sortu da kalkuluaren bitartez irudimena gainditzen duen errealitate batera iristen den fisikariaren, eta ebidentzia matematikoak sentsuen intuizioaren datuak gezurtatzen ditueneko errealitate bat antzematen saiatzen den publiko arruntaren artean. 
Nik uste ze behin ikusita Sarasolak hartutako eta Erramunek landutako adibide hori, duda gutxi gelditu litezte respektuz komenientzia handia ti erabili "...artean" aurreratu bat.

Eta behin irakurrita zuen komentarioak (han egindakoak), nik ere egin nahi nituzke komentario batzuk.

1.: Nire ustez Sarasolaren adibide hori da produktua ti testugile bat zeini ez zaion gelditu beste erremediorik ezi horrela itzultzea zeren bere armairuan ez ditu aurkitu estrukturak nola aditz aurreratuak edota erlatibo anaforikoak edota... ("Elhuyar taldeko itzulpenetatik" hartua dago). Horiek armairuan izan balitu, beste modu batera eginen bide zuen bere testua. Esan nahi dut ze, egiten ditugun testuak dira oso dependente ti baliabideak zein erabili ahal ditugun.

2.: Errotetaren ildoari jarraiki, esan ze matematikan erabiltzen da "gain" prepositiboa afin irakurri konbinazio matematikoen notazioa: "A gain B" = "A, B-ren gainean", eta, bistan denez, esaera edo estruktura hori arazorik gabe derivatu da ti bere kide postpositiboa (berdin nola "barne" ere).

3.: Bide horrexetatik, egokiagoa iruditzen zait "arte" edo "arten" ezenezta "inter" zeren "arte" lortu da aplikatuz ber mekanismoa nondik atera dira "gain" edo "barne" eta iruditzen zait ze euskaratik moldatutako baliabideak errazago erabiliko dira ezi adibidez "inter" latinismoa. Baina “arte” hitza postposizioa ere báda, eta “arten” soilik prepositiboa, halatan non, azken horrekin, lehenengo momentutik eta duda barik dakigun zein estrukturatan gauden. Edonola ere, behin noramalizatua, edozein izanen litzateke ona.

4.: Baliabide erlatibo anaforikoek, eta batez ere murriztaileek, ondo korritu behar dute (zeren askotan erabili behar dira), eta "zeina" erlatiboak ez du hain ondo korritzen nola "zein" mugagabeak. “Zein” mugagabea nire ustez euskaratik berez sortua da, eta, dirudienez, hasi zen erabiltzen lehenago-ze bere kide mugatua "zeina", zein bai izan daiteke idazle zaharren garapena afin itzuli "el cual", eta halako erlatibo ez-murriztaileak. Gainera, aztertu beharko litzateke aukera ki erabili "eze" erlatiboa ere, zein literatura zaharrean agertu baita (bitan baina agertu da).

5.: Sarasolak bihar erabiliko balu “arte(n)…” (edota “buruz…”, edota “bitarte(n)…”, edota “ordez-ta…”), bihartik bertatik erabil lite(z)ke estruktura hori(ek). Hor dago gakoa. []