asteazkena, urtarrila 11, 2017

Behar da desdoblamendua on "A-ren eta B-ren artean"

Erramun Gerrikagoitiak duela gutxi aztertu du adibide bat zein Ibon Sarasolak erabili du an bere azken liburua ("Bitakora kaiera", 2016), eta non Sarasolak aurreratuak ditu bai sujetua eta baita aditza ere:
Amildegi bat sortu da kalkuluaren bitartez irudimena gainditzen duen errealitate batera iristen den fisikariaren, eta ebidentzia matematikoak sentsuen intuizioaren datuak gezurtatzen ditueneko errealitate bat antzematen saiatzen den publiko arruntaren artean. [Sarasola, 2016:148] 
Nik uste ze behin ikusita Sarasolak hartutako eta Erramunek landutako adibide hori, duda gutxi gelditu litezte respektuz komenientzia handia ti erabili "...artean" aurreratu bat.

Eta behin irakurrita zuen komentarioak (han egindakoak), nik ere egin nahi nituzke komentario batzuk.

1.: Nire ustez, Sarasolaren adibide hori da produktua ti textugile bat zeini ez zaion gelditu beste erremediorik ezi horrela itzultzea, zeren bere erreminta-kutxan ez ditu aurkitu estrukturak nola aditz aurreratuak edota erlatibo anaforikoak edota... ("Elhuyar taldeko itzulpenetatik" hartua dago). Horiek bere kutxan izan balitu, beste modu batera eginen bide zuen bere textua. Esan nahi dut ze, egiten ditugun textuak izaten dira oso dependente ti baliabideak zein erabili ahal ditugun.

2.: Errotetaren ildoari jarraiki, esan ze matematikan erabiltzen da "gain" prepositiboa afin irakurri konbinazioen notazioa: "A gain B" = "A, B-ren gainean", eta, bistan denez, esaera edo estruktura hori arazorik gabe derivatu da ti bere kide postpositiboa (berdin nola "barne" ere).

3.: Bide horrexetatik, egokiagoa iruditzen zait "arte" edo "arten" ezenezta "inter" zeren "arte" lortu da aplikatuz ber mekanismoa nondik atera dirén "gain" edo "barne" eta iruditzen zait ze euskaratik moldatutako baliabideak errazago erabiliko dira ezi adibidez "inter" latinismoa. Baina “arte” hitza postposizioa ere báda, eta “arténsoilik prepositiboa, halatan non, azken horrekin, lehenengo momentutik eta duda barik dakigu zéin estrukturatan gauden. Edonola ere, behin normalizatuak, edozein izanen litzake ona.

4.: Baliabide erlatibo anaforikoek, eta batez ere murriztaileek, ondo korritu behar dute (zeren askotan erabili behar dira), eta "zeina" erlatiboak ez du hain ondo korritzen nola "zein" mugagabeak. “Zein” mugagabea nire ustez euskaratik berez sortua da, eta, dirudienez, hasi zen erabiltzen lehenago-ze bere kide mugatua "zeina", zein bai izan daiteke idazle zaharren garapena afin itzuli "el cual", eta halako erlatibo ez-murriztaileak. Gainera, aztertu beharko litzake aukerá ki erabili "eze" erlatiboa ere, zein literatura zaharrean agertu baita (bitan baina agertu da).

5.: Sarasolak bihar erabiliko baluarté(n)…” (edota “burúz…”, edota “bitárte(n)…”, edota “ordezta…”), bihartik bertatik erabil lite(z)ke estruktura hori(ek). Hor dago gakoa. [247] []

Etiketak: , , ,