Aglutinazioak errazten dú isolamendua on postposizioak: adibidez, "kin" soziatiboa

Atzoko sarreran genioenez, hizkuntza aglutinatiboetan ez dira aldatzen ez hitzak eztare hitzei erantsitako partikulak (postposizio erantsiak) noiz eransten diren. Izan ere, aglutinazioa gauzatzen da an modu regular eta mekanikoa, halatan ze erraza izaten da atzizkien analisi morfologikoa, aisa isolatuz postposizioaren gorputza.

Har dezagun kasua on "-kin" postposizio soziatibo erantsia: kasu horretan argi ikusten da ze postposizioaren gorputza dá "kin" hori, zeinen sorbidea, aztertu denez, izanen litzaké "kide" izena gehi kasu inesiboá "...-n", osatuz "kiden" (= "kide + n"), zeinen higaduratik etorriko litzakén "kin" soziatiboa.

"kin" soziatiboa, gainera, ager daiteke loturik ki absolutiboa, nola an Landuchio-ren hiztegia (1562):

Vere personeaquin
Oyñaquin çapaldu
Gozoquin
[adibideok atera dira tikan "Euskal morfologiaren historia", Azkarate-Altuna, 2001:105]

nahiz gehienetan agertu den loturik ki genitiboa, osatuz "...-re kin" = "...rekin":

... ahalquerequin eta modestiarequin acotra ditecen.
[adibide hau atera da tikan "Euskal morfologiaren historia", Azkarate-Altuna, 2001:106]

Azkarate-k eta Altuna-k (2001) argitzen digute ze:

"-(r)e" atzizkia aztertzean esan bezala, Schuchardtek (1923:57) argitu zuen -kin < kide + -n (inesiboa) zela, aurretik genitiboa zuena; beraz, erdal itzulpena 'en compañía de' izango litzateke. Mitxelenak (1972, 1977) eta gainerako gramatikariek ere (Irigoien 1978, Trask 1997) ontzat eman dute azalpen hau. Hala dio Mitxelenak:

"Com. -kin, -ki 'con' < -kien, que en d'Urte alterna con el más frecuente -kiñ < *-kide-n 'en compañía de'

D'Urte ez da, ordea, -kien erabiltzen duen bakarra, Tartasen ondorengo adibidean ere horixe baitugu, azken bokal sudurkariak salatzen duenez:

Iencoarequie Ceruco gloriara baitoa (Onsa..., 62)

Atzizkiaren aldagaiei gagozkiela, Mitxelenak (1977:308) dioen bezala, kide batzuetan inesiboko -n gabe ageriko zaigu, -ki forman, edo -la harturik, -kila forman. [Azkarate-Altuna, "Euskal morfologiaren historia", 2001:106]

Argítu ze aipuko *-kide-n horretako asteriskoak esan nahi du ze forma hori, zehazki horrela, ez dela inon jaso (alegia, ez dagoela dokumentatua), baizik ze forma hori teorikoa dela, teorikoki berreraikia, teorikoki derivatua.

Aglutinazioak errazten dú isolamendua on postposizioak: adibidez, "kin" postposizio soziatiboa zein den itsasten ki genitiboa edo absolutiboa arrén sor dadín atziki soziatibo hori zein bihurtu dén estandarra. [599] [>>>]