Ha misterioa on esaldi baztertuak (an experimentuak on Erdozia)

Nola genioén hemen edo hemen ere, experimentuko ulermen-atala dá ariketa oinarrizkoena eta esanguratsuena artén ariketa guztiak zein burutu diren an Erdozia-ren experimentuak (an bere 2006ko tesi doktorala eta artikulua). Hortxe antzematen da partaideen tendentzia handiagoa edo txikiagoa ki ulértu informazioa zein ematen zaien an ordenagailu-pantaila. Behin informazioa hartutakoan, batzutan, geroko galdera jasotzean, dudatxoa egonen da eta partaideek huts egingo dute, baina bestetan dudatxoa egonda ere, partaideek asmatuko duté ondo erantzuten. Edozein kasutan, dudaren denbora, eta orohar reakzio-denbora, berez da interesgarria, eta konparagarria. Areago noiz, nola kasu honetan, partaideek ez dakiten ea asmatu ala huts egin duten:  

Partaideek ez dakite galdera ongi ala gaizki erantzun duten. [Erdozia, Tesi doktorala, 2006:95]

Bai, ondo da, interesgarria da jakitea zéin izan dén, adibidez, batezbesteko reakzio-benbora artén erantzun asmatuak (izan ere, ia edozer da interesgarri), baina are interesgarriagoa da aurrena jakitea zein dirén denbora horiek artén erantzun guztiak ere, zeren horrek ematen digú neurri orokorrago eta konparagarriago bat respektu reakzio-denbora totalak, zein diren bereziki interesatzen zaizkigunak. Gero has gaitezke matizatzen.

Konparazio horretan ez bagenitu konputatuko huts-egindako esaldiak, ariko ginake kentzen reakzio-denbora printzipioz luzeenak, zein diren hain interesgarriak nola laburrenak. Ez nago esaten ez dela interesgarria konpáratzea reakzio denborak soilik artén asmatutako esaldiak, esaten nago ze hori báda interesgarria baina, lehenago jakin beharko genukela zéin diren reakzio-denborak an esaldi guztiak batera, zeren hor hobeki ikusten da tendentzia orokorra respektu tartea zeintan partaideak egon dirén pensatzen erantzuna. 

Beti egon daitezke banakako kasuak, kasu solteak, non izan genezakén salbuespenezko egoera argia (reakzio-denbora guztiz bereziki luze bat, edo bereziki inulergarri bat) zeini eman lekiokén tratamendu berezi bat, oso justifikatua eta oso puntualki (berdin ere gerta liteke kin partaide bereziki erratiko bat), baina kendutako kasuak (esaldiak edo partaideak) izan behar dirá kasu bereziak zeinen erratikotasuna ezin den inola ere uztartu an patroi orokorra. bestela, emaitza horiek emanen diguté oso informazio baliagarria respektu zailtasuna an deskodifikazioa on esaldi horiek, konfirmatuz emaitza orokorrak.

Erdozia-k, ordea, soilik emanen dizkigu batezbesteko reakzio-denborak an esaldi asmatuak, baina ez digu ematen ber informazioa respektu esaldi guztiak: 

Esperimentu honetako ulermen ariketa, bai-ala-ezko galderak izan dira. Galderari ongi erantzunez gero, perpausa ongi ulertu dutenaren seinale. Gaizki erantzunez gero, perpausa gaizki ulertu dutela adierazten du. Gaizki ulertutako perpausak analisi estatistikotik kanpo geratzen dira. [Erdozia, Tesi doktorala, 2006:96]

Hortaz, nola ordena batzutan esanguratsuki gehiago erratzen da, eta erratutako esaldietan batezbestekoan espero dirá reakzio-denbora (eta irakurketa-denbora) luzeagoak, irizpide berdintzaile horrek jokatzen du aldé ordenak zek dituzté errore gehiago, penalizatuz ordenak zek erakusten dituzté errore gutxiago, noiz justuki ariketa horretan printzipalki interesatzen zaigún reakzio-denbora bera, alegia duda bera (eta horrek eragindako denbora gehigarria).

Zergátik ez dituzte ematen batezbesteko reakzio-denborak noiz konsideratzen esaldi guztiak ere? [1109] [>>>]