asteazkena, abendua 09, 2020

Zergátik ez da Laka mintzatzen gain konparazioa artén SVO eta OV ordenak?

Itziar Laka hemen mintzo zitzaigun burúz lehia bat zein bere ustez dén existitzen artén hipotesi buru-parametriko simetrikoa eta hipotesi antisimetrikoa: ikus horretaz bere hitz hauek ("Simetria ala simetria eza? Hitzordenaz hausnarrean", 2008:16-17):

Hurrenkerari buruzko hipotesi simetriko eta asimetrikoak, hots, buru-parametroak batetik eta antisimetriaren hipotesiak bestetik, proposamen zeharo ezberdinak egiten dituzte burua azkenean duten hurrenkeren egitura sintaktikoei dagokienez. Ikusi dugunez, lehenengo hipotesiak ez du nahitaez mugimendu sintaktikorik proposatzen hurrenkera horiek sortzeko, baina bigarrenak bai. Mugimendu sintaktikoak hizkuntza-prozesatzean zantzuak uzten baditu, orduan prozesamendu-ikerketetan lortzen diren emaitzak esanguratsuak dira hurrenkerak azaltzeko eskaintzen diren egitura sintaktikoen artean egokienak zein diren erabakitzeko garaian. [Laka, 2008:16-17]

Hortaz, hor zabaltzen zaigú lehio enpiriko bat nondik hasi konparatzen teoria ezberdin horiek burúz Gramatika Universala: ha azterketa on prozesamendua. Ikerketa horietatik lortzen diren emaitza enpirikoek ez dute soilik balio testátzeko hipotesi buru-parametrikoa edota antisimetrikoa, baizik ere aurkítzeko evidentzia respektu beste edozein teoria, nola dirén teoria funtzional-diskursiboak (hemen ere ezberdinatasun nabariak daude). Datuak datu  dira, eta berdin erabil litezké kóntra teoria bat nola aldé beste bat, nahiz Laka-k proposatutako konparazioa izán konkretuki artén hipotesi simetrikoa eta antisimetrikoa

Horrexegatik zeharo harritzekoa da nóla Laka-k aipatuko dituén Kepa Erdozia-ren lanak an esparrua on prozesamendu linguistikoa baina soilik an konparazioak artén bi OV-hurrenkera (biak ere "osagarri-buru", eta hortaz identikoak respektu buru-parametroa), nahizta bázuen aipatzerik konparazio orokorrago bat artén hiru OV-ordenak (tartean SOV) eta SVO ordena, zein izanen zén askoz pertinenteagoa, are gehiago noiz aipatzen duén Erdoziaren 2006b referentzia bibliografikoa titulatzén "Euskarazko hitz hurrenkera desberdinak prozesatzen" (Erdozia, 2006):   

Erdoziak (2006a, b), euskal hitz hurrenkera desberdinen prozesamenduari buruzko ikerkuntzari ekin dio, prozesatzeko behar den denbora, prozesatzeak ulermenean duen eragina eta prozesamenduak sortzen dituen konponente elektrofisiologikoak aztertuaz. Orainarteko emaitzek erakusten digute, euskaraz SOV eta OSV hurrenkeren erkaketan, lehena nabarmenki azkarrago irakurtzen dutela hiztunek, huts gutxiago egiten dituztela hurrenkera hori ulertzean OSV hurrenkera ulertzean baino, eta baita ERPen arabera OSV perpausek P600 izeneko konponentea sortarazten dutela: “objektua lekualdatuta duten perpausen aditzetan, konplexutasun sintaktikoa adierazten duten ebidentzia elektrofisiologiko esanguratsuak (P600) lortu dira euskaraz.” (Erdozia 2006b:303). [Laka, 2008:16-17]

Laka-k bere artikulua jarraitzen du emanéz emaitza experimental are partikularragoak (konpáratuz SOV eta OVS, biak ere OV), bitárten ez duen aipatu ere egitén gorago aipatutako konparazio pertinenteagoa eta interesgarriagoa artén OV ordena guztiak eta SVO burulehena

Areago, Erdoziak burututako lan esperimentalek erakusten dute SOV/OSV hurrenkeren artean anbiguoak diren perpausak prozesatzean, hiztunek SOV hurrenkera aukeratzen dutela ahal den guztietan. [Laka, 2008:16-17]

Esan nahi baita, Laka-k detailatzen digú konparazioa artén bi OV-ordena noiz báduen eskura ha konparazioá arten SVO eta SOV (an Lakak aipatutako [Erdozia, 2006b]).

Galdera dá: Zergátik ez da Laka mintzatzen gain konparazioa artén SVO eta OV ordenak noiz konparazio hori dén orokorragoa eta askoz pertinenteagoa? [1104] [>>>]

Etiketak: , ,