Gorrotxategi (2006): "Como ocurre en las zonas fronterizas, las lenguas pueden avanzar y retroceder, y si además son bilingües, ganar o perder prestigio."

Aski onartua dirudi ze jende autrigoien mintzairak zirén indoeuroparrak (zeltikoak edo prezeltikoak), baina zér esan ahal da gain hizkuntza zein erabiltzen zutén karistioek edo varduloek? (ikus atzoko mapa finéz egin ideia bat gain euren kokapen geografikoa). 

Gauza da ze, puntu horretaz, existitzen da kontroversia zientifikoa. Izan ere, evidentzia gehien-gehienak eta direktoenak apuntatzen dute ki euren kera indoeuroparra, halan ze egonen zén goitik beherako muga bat artén jende baskoiak eta euren mendebaldeko auzokideak gaindi Leizaran ibaia. Gorrotxategi-k dio (an "Vasco antiguo: algunas cuestiones de geografía e histori lingüísticas", 2009):

Hala ere, Gorrotxategi-k berak (2009), aurrerago, aportatuko ditú zenbait elementu zeinen arabera ez legoke hain argi muga hori, gutxienez ulertua nola muga finko bat:

Gorrotxategi-k (2009) konkluitzen du ze:

Beraz, 

"... debiendo ser lengua [euskara] hablada en la zona [karistiarra] en los dos últimos siglos del Imperio." [Gorrotxategi, 2006]

eta ...

"Como ocurre en las zonas fronterizas, las lenguas pueden avanzar y retroceder, y si además son bilingües, ganar o perder prestigio." [Gorrotxategi, 2006]

Hortaz, Gorrotxategi-ren ikuspegitik, alde hori guztia (Karistia-Vardulia) litzaké muga zabal bat. non hizkuntzak alde batera eta bestera joan zitezken como en una especie de movimientos de acordeón. [1615] [>>>]