Txopi: "Amerikanuak dute esaten hamabost ehun, ordez esan mila bostehun. Modu honetan dute aurrezten zenbait silaba."

Munduan zehar orokortu dá sistema dezimala noiz idazten zenbakiak. Eta orobat zenbaki arabigoak. Horrela, munduko edozein bazterretan ulertuko dirá numeroak nola 1200 edo 1500.  Gero, halakoak esatean, inglesez adibidez, egokiera ezberdinetan aukeratuko da arten "twelve-hundred" eta "one-thousand-two-hundred", edo arten "fifteen-hundred" eta "one-thousand-five-hundred" (ikus atzoko sarrera).  

Puntu horretaz, aurrena esan daigun ze expresio horietan ("twelve-hundred" edo "fifteen-hundred") ez dago sistema vigesimalik (hor erabilitako azpizenbakiak dirá hamartarrak): soilik dirá era alternatiboak ki irakurri (edo esan) zenbaki berbera (1200 edo 1500), bata regularragoa ("one-thousand-two-hundred"), eta bestea irregularragoa ("twelve-hundred"), zein, hala ere, zuzenean segitzen da ti irakurketa te zenbakia:

12.00 "twelve hundred" vs 1.200 "one-thousand-two-hundred"

15.00 "fifteen hundred vs 1.500 "one-thousand-five-hundred"

Esan nahi baita ze ehunetako irakurketa alternatibo hori egin ahal dá sinpleki erreparatuz ki ehunekoak ordéz milakoak. Edo beste hitzetan, irakurketa hori ez da kontzeptualki bereziki zaila, baizik aski gardena noiz ikusi zenbakia, nahiz izan irregularra (alternatiboa) respektu sistema numeriko osoa.

Baina, hala ere, zergátik egin ehunetako irakurketa alternatibo irregular samar hori?  Erantzuna irudi dá Txopik emanikoa (ikus hemen):

Modu honetan dute aurrezten zenbait silaba.

Bai, dirudienez orohar erantzuna etorriko litzake ti bidea te erraztasun fonikoa. Inglesez, gainera, silaba-aurrezkia heldu ahal da ki %50:

"twelve hundred" (3 silaba) vs "one-thousand-two-hundred" (6 silaba)

"fifteen hundred (4 silaba) vs "one-thousand-five-hundred" (6 silaba)

Gaztelaniaz, aldiz, ez da erabiltzen "doce cientos" edo "quince cientos", seguruena zeren ez da argiki errazagoa ze bere alternatiba regularra:

doce cientos (4 silaba) vs mil doscientos (4 silaba)

quince cientos (4 silaba) vs mil quinientos (4 silaba) 

Frantsesez, báda silaba-aurrezkirik, zein (akaso orohar) kuantifikatu geinke an %33:

douze cents (2 silaba) vs mille deux cents (3 silaba)

quinze cents (2 silaba) vs mile cinq cents (3 silaba)

Euskaraz, terminu erlatibotan silaba-aurrezkia txikiagoa da (%20):

hamabi ehun (4 silaba) vs mila ta berrehun (5 silaba)

hamabost ehun (4 silaba) vs mila ta bostehun (5 silaba)

Akaso horregatik, batzutan erabili dira expresio alternatibo horiek, batez ere an ipar-ekialdea azpi eragin gehigarria te frantsesa, baina ez dira gehiegi orokortu. [>>>]