Ikusten dugunez, "Zér berri?" galderari erantzun ahal zaio kin foku markatua ere, zeinen aurreko (eta osteko) informazio guztia izan ahal dén rhematikoa

Aurreko sarreretan egon gara komentatzen adibide bat, aportatua ga Euskaltzaindia an bere EGLU-I (1985) eta aipatua ganik Itziar Laka an bere gramatika (1996):

(3) duela bi ordu sekulako istripua izan da San Martin kalean

halan ze, esana dugunez:

1.: esaldi horrekin, non informazio guztia dén rhematikoa, erantzun ahal zaio ki "Zér berri?" galdera;

2.: esaldi horren ordena dá ordena neutroa (nahiz aditza ez dagoen an bere amaiera);

3.: hala ere, argudiatu dugunez, esaldi hori ez da neutroa zeren "sekulako" indartzaile expresibo horrek eragiten dú foku hanpatu bat, foku estu bat kin azentu markatua (zein den "sekulako istripua" osagarria).

Esan nahi baita ze "Zér berri?" galderak ez du halabeharrez eragiten erantzun neutro bat, edo bestela esanda, nahiz esaldiko material osoa (edo parte bat) izán rhematikoa, horrek ez du eliminatzen aukerá on foku estua baldin hiztunak hala nahiago badu akaso zatio arrazoi subjetiboak.

Ondorioz, foku estu baten aurretik ez da derrigor egon behar soilik material thematikoa, baizik ze egon daiteke material rhematikoa ere, eta are soilik material rhematikoa nola an adibidea zeintan ari garen. Hala genioen an gure master-tesia ti 2010, atzo aipatua, non adibiderako erabiltzen genuén foku estu postverbal bat:

Elementu fokalizatuaren aurrean ager daitezkeen elementuak ez dira nahitaez topikoak izan behar: elementu errematikoak ere ager daitezke (aditz errematikoa adibidez). [Zer gertatu da? Peruk erosi duela ETXE bat]. [Gure master-tesia, 2010:116]

Esan nahi baita ze:

Zér gertatu da?

galderari erantzunez, ematen genuén foku estu postverbal bat ("ETXE bat" osagarria):

Peruk erosi duela ETXE bat

non, atzokoan genioenez, informazio guztia dén rhematikoa, baina non hiztunak, erántzunez ki bere helburu komunikatiboak, erabaki du hanpátzea objetua kin azentu markatua: 

..., informazio guztia berria izateak ez dakar hiztunak ez duela intentzio komunikatibo bereziturik informazio hori ematean. Eta hain zuzen ere, hiztunaren intentzioak erabaki dezake delako esaldia ordena batean edo bestean, azentuera batekin edo bestearekin, edo pausarekin ematea ala ez. Adibidez, hiztunak bere helburu komunikatiboetarako egoki uste badu, azentu markatua jar liezaioke erremaren elementu jakin bati, elementu hori galdegai bihurtuz.

Jakina, gorago ikus dugunez, berdin ere gerta daiteke kin foku estu preverbalak:

Peruk ETXE bat erosi duela.

berriro erántzunez ki ber "Zér berri?". [2395] [>>>]