Oso joera interesgarriak (eta orokorgarriak), eta denak ere tipikoki an ber direkzioa

Atzokoan, behin aipátuak Panini gramatikari indiar aitzindaria eta Aristoteles maisu greziar zaharra, fijatzen ginen an beheragoko joera linguistiko biziki esanguratsuak eta adierazgarriak, zeinen arabera ordenatuko liraké izen-pareak (paired nouns), determinatzaile-sintagmak (DPs, determiner-phrases) eta adjetiboak (adjectives) jarráiki faktore morfologikoak, semantikoak, pragmatikoak eta kognitiboak, nola dioskun Horn-ek an bere 2022ko berrikuspen interesgarria, jada aipatua an aurreko sarrerak (bide batez esán ze hor ere Horn-ek aipatzen dú Kintiliano gurea):

Especially since the mid-twentieth century, linguists have tried their hand at investigating the morphological, semantic, pragmatic, and cognitive factors determining the relative or absolute ordering of paired nouns, DPs, and adjectives, upgrading Quintilian's apodeictic rules into empirical predictions. Among the generalizations arrived at (see Lohmann 2014 for a comprehensive inventory) are those in 8, where A < B = 'A precedes B' .

(8)     SHORTER < LONGER (m syllable count, vowel quantity) 

LESS COMPLEX < MORE COMPLEX (morphologically/syntactically) 

MORE FREQUENT < LESS FREQUENT 

UNMARKED < MARKED 

LESS INFORMATIVE < MORE INFORMATIVE

Hortaz, konposizio binomial labur-mugatu horietan aztertu eta ondorioztatu dirá arrazoi morfologiko, semantiko, pragmatiko eta kognitiboak zeinengatik orokorki lehenetsiko lirakén halako sekuentziak non:

zein justuki izaten dirén ber printzipioak eta ber joerak zein aritzen dirén noiz ordenatzen esaldiko osagaiak (zek osatzen dutén beste modu bateko sekuentzia linguistiko bat, kasu horretan konplexuagoa zein goragokoa). Eta gauza da ze, nahizta batzuetan joera horiek joan ahal dirén (eta doazén) kontrara, orokorrean joera horiek joan ohi dirá batera, tipikoki batera (ikus "Arazo guztiak joan ohi dirá batera"). [2476] [>>>]