larunbata, iraila 07, 2024

Jakobson (1965): "Such a sequence as 'the President and the Secretary of State attended the meeting'... reflects the priority in official standing."

Vueltatuz ki ordena on osagai koordinatuak (edo juxtaposatuak) an sintagma nominal konplexuak, jarraian Horn-ek (2022) gogoratzen digú hori printzipio orokorra on lehentasun tenporala artén perpausak (PTS), aipatuz gero Roman Jakobson-en beste refinamendu bat (Jakobson ere Pragako Eskolakoa, nola Firbas edo Matheus), non mintzo dén burúz lehentasuna an rangoa artén osagai koordinatuak an sintagma nominal konplexu bat:

Such a sequence as 'the President and the Secretary of State attended the meeting' is far more usual than the reverse, because the initial position in the clause reflects the priority in official standing. [Jakobson, 1965]

Jada gure Kintiliano kalagurritarrak postulatua zuén antzeko zerbait (ikus goragoko irudian):

Similarly, for Quintilian, naturalis ordo dictates the default (but not inviolable) iconic tendency for clausal order to mirror the order of occurrence of events, while 'better precedes worse' dictates the order of conjoined nominals (Quintilian 1920, Institutio Oratoria...). [Horn, 2022:816]
Bai, finean printzipio hori ("better precedes worse") sartuko litzaké artén arrazoi sematikoak (semantic reasons) zeintaz Behaghel (1920ko hamarkadan) mintzo zen, eta zeintaz egiten genituén zenbait komentario adibidez an:

Horretaz ere mintzo ginén an:

edo hemen:

Bai, báda ranking moduko bat noiz ordenatzen osagai koordinatuak an sintagma nominal konplexuak, eta ranking horretan, arrazoi interpretatibo-informatiboak (zeinen barruan egonen lirakén arrazoi semantikoak) lehenetsi ohi dirá gain aleatorietatea edo osagaien luzera. Berdin gertatzen da noiz, zenbaki konplexuetan, aurrena jartzen dirén zenbaki numerikoki esanguratsuagoak (nola "mila" respektu "bat"), kokátuz azkenean osagai numeriko gutxien esanguratsuak:

mila ehun eta bat
Bai printzipio berbera da (ikus "Greenberg-en printzipio semantikoa (1978) versus Behaghel-en printzipio digestiboa (1909): printzipio semantikoa gailentzen da"). [2474] [>>>]