larunbata, otsaila 08, 2025

"...-gabe" ere idatzi dá erantsia (nola "...-kin"), eta bestaldetik "...-gatik", "...-ganik" edo "...-dako",... idatzi dirá solterik ere

Atzo mintzatzen ginen burúz "...-kin" postposizio erantsia, eta gauza da ze, haren antzera, "...-gabe" ere idatzi da erantsia, eta "...-gatik", eta "...-ganik" eta "...-dako",... zein solterik ere idatzi diren. Puntu horretaz, ikus ondorengo erabilerak ganik Larramendi (1729), jasoak an gure [772], non agertzen dén, adibidez, "...-gabe" erantsia (zein gaur egun idatzi ohi dén solterik):

Larramendi-k, an bere "El imposible vencido" (1729), jasotzen dú, pluralerako, ondorengo aglutinazioak, zein, antzera ere, joan bide litezkén solterik (ikus an edizioa on 1853):

acquin—con los, con las.
acgatic—por los, por las.
acgabe—sin los, sin las.
etan—en los, en las.

[Larramendi, 1729, tik edizioa on 1853:2]
nahiz sigularrean eramaten dú genitiboa:
aquin—con el, con la;
agátic—por el, por la.
agábe—sin el, sin la.
án, eán, agán—en el, en la.

[Larramendi, 1729, tik edizioa on 1853:2]
Alternantzia absolutibo-genitibo horrek erakusten dú "kin" atzizki aglutinatu bat, aski independentea, zein, nola genioen gorago, arazogabe idatzi litekén solterik, printzipioz postpositiboki:
laguna kin, lagunak kin
halan-ze, dudagabe, dena gelditzen da perfektuki prest arrén egin aukerako jauzi prepositiboa:
kin laguna, kin lagunak

Beti ere, aukeran.

Jakina, "...-gabe" postposizio erantsi hori ere desdobla daiteke arazogabe an bere biki prepositiboa "gabé... = gabén...". antzera nola "kin..." edo "aúrka...". [2628] [>>>]